Chánh án Nguyễn Hòa Bình – Ảnh: GIA HÂN
Chiều 13-8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự Luật Tư pháp người chưa thành niên.
Đề xuất giảm mức phạt tù có thời hạn với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi
Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự luật, về mức phạt tù có thời hạn, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho hay so với nhiều nước trên thế giới, mức phạt tù tối đa đối với người chưa thành niên theo Bộ luật Hình sự nước ta là khá cao, nhiều nước chỉ quy định mức phạt tù tối đa đến 10 năm hoặc thấp hơn.
Dự luật giảm mức phạt tù tối đa đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi còn 9 năm, đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi còn 15 năm. Mức phạt tù tối đa tương ứng theo luật hiện hành là 12 – 18 năm.
Việc này nhằm thể chế hóa yêu cầu của Đảng về coi trọng việc hoàn thiện chính sách hình sự… đề cao hiệu quả phòng ngừa và tính hướng thiện trong xử lý người phạm tội và phù hợp với xu hướng chung của các nước trên thế giới, đồng thời vẫn bảo đảm tính răn đe, phòng ngừa.
Tiếp thu ý kiến của nhiều đại biểu, Thường trực Ủy ban Tư pháp và các cơ quan thống nhất đề nghị cho giữ quy định về mức phạt tù có thời hạn như dự luật.
Về điều kiện cơ sở vật chất của trại giam, theo bà Nga, quá trình chỉnh lý, Thường trực Ủy ban Tư pháp và đại diện các cơ quan tham gia chỉnh lý thấy rằng nếu chỉ quy định 1 mô hình như dự luật (là trại giam riêng), trước mắt có thể sẽ khó khăn về nguồn lực bảo đảm.
Do đó để vừa đáp ứng yêu cầu phải có khu vực chấp hành án dành riêng đối với người chưa thành niên; vừa bảo đảm tính ổn định của luật, tạo cơ sở pháp lý để sau này khi bố trí được nguồn lực sẽ đáp ứng tốt hơn yêu cầu về cơ sở giam giữ đối với người chưa thành niên.
Vừa có thể kế thừa cơ sở vật chất hiện có, các cơ quan đều thống nhất đề xuất chỉnh lý dự luật theo hướng quy định cả 2 mô hình trại giam riêng hoặc phân trại dành riêng cho người chưa thành niên trong trại giam.
Căn cứ điều kiện thực tiễn, các cơ quan có thẩm quyền sẽ quyết định mô hình phù hợp cho từng giai đoạn.
Nêu ý kiến sau đó, Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng hiện nay chưa có đủ điều kiện, nhưng nếu có đủ điều kiện thì trại giam riêng tốt quá.
“Nhiều thứ chúng ta đã làm riêng rồi, vì sao không quy định hình thức trại giam riêng. Còn nơi nào chưa có điều kiện sẽ có phân khu riêng trong trại giam chung. Cố gắng tách đối tượng này.
Có lẽ hơn ai hết các cán bộ ở cơ quan tố tụng biết chuyện vào tù mà anh hai, anh ba rất nhiều. Bước vào có thể bị hăm dọa các thứ, sắp xếp theo trật tự của nó… Mặc dù mình có biện pháp quản lý nhưng không thể ngăn chuyện đó được.
Cho nên quy định theo hướng 2 mô hình trại giam riêng và phân khu riêng trong trại giam chung. Khuyến khích trại giam riêng vì phù hợp sự phát triển của từng vùng, từng thời điểm”, ông Phương nêu.
2 mô hình trại giam riêng hoặc phân trại riêng
Giải trình thêm về vấn đề trại giam, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho hay ban đầu tòa án tối cao đề xuất trại giam riêng, nhưng sau đó Bộ Công an cho biết cơ sở, điều kiện hiện nay thì việc có trại giam riêng ngay sẽ chưa có.
Nếu riêng phải đầu tư, do đó dự luật quy định cả 2 mô hình trại giam riêng hoặc phân trại riêng.
Chánh án Nguyễn Hòa Bình nêu thêm người chưa thành niên có điều kiện rất quan trọng trong môi trường giáo dục, kể cả trại giam là ảnh hưởng của gia đình, sự thăm nom, chăm sóc của bố mẹ, anh chị em…
Những người đến thăm không chỉ mang đến tiếp tế mà mang cả tình cảm, những lời khuyên. Đó là điều rất cần cho quá trình cải tạo.
“Nếu như từ Cà Mau mà ra tận Thanh Hóa mới có trại giam riêng để thăm thì rất khó khăn cho người dân. Việc này cũng hạn chế những tác động tích cực từ gia đình trong quá trình cải tạo tại trại giam.
Để thuận lợi cho cơ quan thi hành án, thì việc có trại giam riêng rất tốt, nhưng đối với những nơi không có thì có phân trại riêng cho người chưa thành niên trong trại giam”, ông Bình nêu rõ.
