Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân sau phẫu thuật – Ảnh: BVCC
Thủng ruột non, viêm phúc mạc đe dọa tính mạng
Ngày 23-8, các bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy cho biết vừa phẫu thuật cấp cứu cho bệnh nhân bị viêm phúc mạc do vòng tránh thai đâm xuyên thành tử cung vào ruột non, sau hơn 30 năm đặt vòng.
Bệnh nhân N.T.X. (66 tuổi, Hải Dương) vào viện cấp cứu trong tình trạng trướng bụng, đau bụng dữ dội. Kết quả chụp cắt lớp vi tính tiểu khung có hình ảnh dụng cụ tránh thai lạc chỗ khoảng 1/3 chiều dài găm trong cơ tử cung, 2/3 nằm trong tiểu khung liền sát với quai ruột non lân cận, dịch và khí tự do ổ bụng.
Bệnh nhân được chẩn đoán viêm phúc mạc do thủng ruột non, dụng cụ tử cung lạc chỗ trong ổ bụng.
Quá trình phẫu thuật quan sát thấy ổ bụng bẩn có dịch đục, thức ăn, thân tử cung mặt trước có dụng cụ tử cung dạng vòng số 8 (1/3 vòng cắm trong cơ tử cung, 2/3 vòng nằm ngoài tử cung), quai ruột non vị trí sát thân tử cung rách ngang kích thước khoảng 2cm, đang thoát dịch tiêu hóa.
Các bác sĩ đã tiến hành lấy dụng cụ tử cung trên cơ tử cung, khâu phục hồi cơ tử cung, lỗ thủng ruột non, cầm máu, lau rửa và đặt dẫn lưu ổ bụng. Sau phẫu thuật 24 giờ, sức khỏe bệnh nhân ổn định và được theo dõi sát quá trình hồi phục.
Bác sĩ Nguyễn Thanh Hưng – khoa ngoại, Bệnh viện Bãi Cháy – cho biết: Bệnh nhân đặt vòng tránh thai nhiều năm nhưng không kiểm tra, nên không phát hiện vòng đã ăn sâu vào cơ tử cung, xuyên qua cơ tử cung vào ổ bụng gây thủng ruột non, viêm phúc mạc.
Việc phẫu thuật loại bỏ dị vật là dụng cụ tử cung kịp thời đã giúp bệnh nhân tránh nguy cơ nghiêm trọng đe dọa tính mạng người bệnh, như viêm phúc mạc toàn thể, sốc nhiễm trùng, nhiễm độc ổ bụng.
Dụng cụ tử cung lạc chỗ đâm xuyên tử cung, thủng ruột non – Ảnh: BVCC
Nhận biết biến chứng khó lường khi vòng lạc chỗ
Đa số phụ nữ lựa chọn phương pháp đặt vòng tránh thai bởi khả năng sử dụng lâu dài, quá trình đặt vòng đơn giản, ít gây hại cho cơ thể, chi phí thấp.
Bác sĩ Tô Thị Kim Quy – trưởng khoa phụ sản, Bệnh viện Bãi Cháy – cho biết: “Một số trường hợp có thể gặp biến chứng sau đặt dụng cụ tử cung như đau bụng hạ vị nhiều, ra máu âm đạo kéo dài, viêm phần phụ, chửa ngoài tử cung… và đặc biệt là dụng cụ tử cung lạc chỗ.
Dưới sự co thắt tự nhiên của tử cung, dụng cụ tử cung có thể di trú khỏi vị trí được đặt ban đầu của nó, có thể bị tống xuất ra ngoài qua cổ tử cung hoặc di chuyển lên trên, xuyên qua lớp cơ tử cung.
Tỉ lệ nhỏ sau khi xuyên qua tử cung, dụng cụ tử cung có thể rơi tự do vào ổ bụng hoặc nằm trong khung chậu, có thể xuyên thủng ruột non, đại tràng, trực tràng gây viêm phúc mạc, nhiễm trùng, nhiễm độc ổ bụng, nằm trong mạc treo hoặc trong mạc nối lớn; có thể xuyên thủng bàng quang hoặc niệu quản gây tiểu máu, nhiễm khuẩn tiết niệu.
Các triệu chứng của vòng tránh thai lạc chỗ rất đa dạng, tùy thuộc vào thời gian và cơ quan dụng cụ di chuyển. Các triệu chứng lâm sàng có thể gặp là đau bụng vùng hạ vị, sốt; tiêu chảy hoặc xuất huyết tiêu hóa; một số trường hợp có thể gặp tắc ruột, hoại tử ruột.
Khi có tổn thương niệu quản, bàng quang có thể gặp các triệu chứng tiểu khó, tiểu nhiều lần, tiểu máu, nhiễm khuẩn tiết niệu tái phát nhiều lần. Dụng cụ tử cung lạc chỗ là trường hợp hiếm gặp, tuy nhiên biến chứng và hậu quả của nó để lại có thể rất nặng nề, nguy hiểm đến tính mạng.
Để lâu vòng tránh thai trở thành dị vật tử cung
Bác sĩ Lê Thị Kim Dung, chuyên gia sản phụ khoa, cảnh báo chị em chớ nên để vòng tránh thai lâu. Thực tế bà đã phải xử lý cho nhiều trường hợp bị tai biến do vòng tránh thai quá hạn, nhẹ thì viêm nhiễm, mang thai ngoài ý muốn, nặng thì có trường hợp có một khối u vốn là áp xe do chiếc vòng ăn sâu vào niêm mạc tử cung, chứa đầy mủ.
Nhiều trường hợp vòng chui vào mặt trước dính vào bàng quang, gây tổn thương bàng quang và đặc biệt là chui lên ổ bụng, chui vào khúc ruột gây hoại tử, tắc nghẽn…
Bác sĩ Dung cho biết bình thường vòng tránh thai không gây biến chứng nguy hiểm tính mạng, nếu người bệnh thực hiện đúng theo chỉ định của bác sĩ thăm khám định kỳ và tháo vòng ra khi hết hạn hoặc khi hết kinh.
Thông thường vòng tránh thai tùy theo chủng loại có thời hạn từ 5-10 năm. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân bỏ quên vòng tránh thai trong cơ thể trên 20, 30 năm.
Có những người đã mãn kinh từ lâu, bỗng dưng bị đau bụng mới nhớ đến chiếc vòng, nhập viện thì đã có biến chứng.
Vòng tránh thai để lâu được coi như một dị vật trong tử cung. Tử cung thường xuyên co bóp nên quá thời hạn nếu may mắn vòng tụt ra ngoài, còn không thì sang chấn lấn vào các cơ quan khác gây nên các tai biến.
Vòng quá hạn có thể bị lệch, nứt gãy, thậm chí xuyên cơ vào ổ bụng, bám vào các cơ quan lân cận. Điều này sẽ gây ra các tổn thương, nhiễm trùng; thậm chí thủng tử cung, gây viêm phúc mạc hoặc xuất huyết nội… khiến bệnh nhân tử vong.
Theo bác sĩ Nguyễn Công Nguyên – Bệnh viện Bạch Mai, dụng cụ tử cung có thể di chuyển xuyên thủng tử cung với tỉ lệ từ 1,3-1,6/1.000 lần đặt.
Sau khi xuyên qua tử cung, dụng cụ tử cung có thể rơi vào ổ bụng tự do hoặc nằm trong khung chậu, hoặc có thể xuyên thủng tiếp vào các cấu trúc lân cận như bàng quang, đại tràng, ruột non và hình thành các đường rò tử cung – bàng quang hoặc tử cung – ruột…
Để hạn chế các tai biến không mong muốn có thể xảy ra, các bác sĩ khoa phụ sản Bệnh viện Bãi Cháy khuyến cáo:
Chị em cần đến cơ sở khám chữa bệnh uy tín để thực hiện các thủ thuật đặt dụng cụ tử cung và kiểm tra định kỳ theo sự hướng dẫn của nhân viên y tế.
Khi áp dụng biện pháp tránh thai là dụng cụ tử cung, nên khám định kỳ 6 tháng/lần và khám ngay khi có bất thường như đau bụng hạ vị và hai hố chậu, ra dịch bất thường âm đạo.
