Niềm tin của cha mẹ vào con cái là nguồn động lực lớn, có giá trị lớn lao giúp con vượt qua mọi thử thách – Ảnh minh họa: AI
Đôi lúc, những hành động vô tình của cha mẹ có thể khiến gen Z cảm thấy xa lánh gia đình. Sự cô đơn này ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tinh thần, thể chất và cảm xúc của người trẻ, thường kéo dài đến cả khi trưởng thành.
Dưới đây là một số cách ứng xử của cha mẹ có thể khiến con cái ngày càng rời xa gia đình.
Đùa cợt về sự trưởng thành của con cái gen Z
Theo một khảo sát của Gallup, 46% gen Z cảm thấy không được cha mẹ thấu hiểu, đặc biệt là về giải quyết xung đột, giao tiếp cởi mở và thể hiện tình cảm. Hơn 62% chỉ mong muốn được cha mẹ lắng nghe khi họ buồn, thay vì bị chỉ trích, nhận lời khuyên không cần thiết, hoặc bị chế nhạo vì những vấn đề riêng của mình, ví dụ như mức độ trưởng thành.
Giữa cha mẹ và gen Z tồn tại khoảng cách thế hệ, do những khác biệt về văn hóa, chuẩn mực xã hội, công nghệ, niềm tin và hệ giá trị, cùng với những căng thẳng lớn như bất ổn tài chính. Những xung đột lớn về giao tiếp thường bắt đầu từ việc gen Z thấy không được cha mẹ coi trọng, bị đùa cợt hoặc không được lắng nghe một cách tích cực.
Con giàu cảm xúc, cha mẹ lại bảo “làm quá”
Gen Z được xem là thế hệ có khả năng nhận thức về cảm xúc nhiều nhất, bởi họ tiếp cận dễ dàng với kiến thức về sức khỏe tinh thần, mối quan hệ lành mạnh, chăm sóc bản thân và phát triển cá nhân.
Trong khi đó, đôi khi cha mẹ lại không phải là người cởi mở hay có trí tuệ cảm xúc cao, thường kìm nén cảm xúc và né tránh những chủ đề khó, lại hay thao túng tâm lý hoặc chỉ trích con cái, nói rằng con “đang làm quá” hoặc “quá nhạy cảm” để tự trấn an mình. Điều này khiến các bạn trẻ gen Z dần xa lánh và không muốn trò chuyện cùng cha mẹ.
Né tránh cãi cọ
Cha mẹ có xu hướng né tránh xung đột thường gây ra sự bất an về mặt cảm xúc trong gia đình. Việc né tránh nói chuyện về các vấn đề tâm lý, cảm xúc của con cái sẽ khiến xung đột không được giải quyết. Con cái vì vậy cũng thêm oán giận. Không được nói chuyện thẳng thắn, rõ ràng, cởi mở với cha mẹ, người trẻ gen Z sẽ cảm thấy không được thấu hiểu, nên xa cách hơn.
Không lên tiếng bảo vệ con
Cha mẹ không thể bảo vệ con mình khỏi mọi khó khăn trong cuộc sống, nhưng họ có thể can thiệp và bảo vệ con khi cần thiết, như khi con bị bạn bè bắt nạt, giúp con học hỏi từ sai lầm, hay khuyến khích con giao tiếp cởi mở và trung thực.
Ngược lại, cha mẹ khiến con cái có cảm giác bị bỏ mặc lúc khó khăn sẽ góp phần làm thế hệ Z có thêm khoảng cách với gia đình. Các bạn trẻ này cũng gặp khó khăn trong việc phát triển trí tuệ cảm xúc, do cảm giác không được hỗ trợ trong quá trình trưởng thành.
Thiên vị
Sự thiên vị có thể được biểu hiện dưới dạng cha mẹ ít khắt khe hơn, thưởng nhiều hơn, hoặc tâm sự, chăm sóc nhiều hơn giữa hai hoặc vài người con. Điều này phá hoại mối quan hệ cân bằng giữa những người con trong gia đình và thậm chí gây ra oán giận.
Sự thiên vị cũng có thể gây ra các vấn đề về lòng tự trọng, cảm giác cô đơn và sức khỏe tinh thần ở người trẻ. Hậu quả, nhiều bạn trẻ thế hệ Z cảm thấy thoải mái nhất khi không ở nhà hoặc không ở gần cha mẹ.
Không tôn trọng ranh giới của con cái
Nhiều bậc cha mẹ không tôn trọng một số ranh giới của con cái thế hệ Z, đặc biệt là trong việc con sử dụng điện thoại di động và các nhu cầu công nghệ.
Sự bảo vệ quá mức này thường gây hại nhiều hơn lợi ích, đẩy con cái ra xa và phá hoại các yếu tố cơ bản như sự tin tưởng, tôn trọng và giao tiếp cần thiết cho mối quan hệ lành mạnh giữa cha mẹ và con cái.
Cha mẹ nói xấu nhau trước mặt con
Việc cha mẹ “nói xấu” nhau với con cái có thể gây ra những tác động tiêu cực đến mối quan hệ gia đình, sự thoải mái khi ở nhà và kỹ năng giao tiếp của con với cả hai người.
Khi tạo ra những cảm xúc tiêu cực và suy nghĩ chỉ trích về người còn lại trong tâm trí trẻ, cha mẹ có thể kiểm soát câu chuyện của gia đình. Điều này đặc biệt phổ biến ở những cha mẹ đã ly hôn hoặc ly thân.
Việc “tẩy chay cha/ mẹ” không chỉ đặt con cái vào tình huống khó xử, mà còn làm nảy sinh những cảm xúc khó chịu như tội lỗi và xấu hổ ở người trẻ thế hệ Z, khiến họ muốn né tránh nhiều hơn.
Cha mẹ thiếu tự tin
Cha mẹ chưa trưởng thành về mặt cảm xúc gần như luôn đấu tranh với sự thiếu tự tin của chính mình. Họ được dạy, hoặc học được rằng việc bộc lộ cảm xúc và giao tiếp cởi mở với người khác sẽ chỉ khiến họ bị chế giễu hoặc phán xét, vì vậy họ khép mình lại. Ngay cả với con cái, họ cũng ứng xử như vậy và khiến cho con có cảm giác đó là cách bảo vệ bản thân đúng đắn.
Hành vi này có thể khiến người trẻ thế hệ Z cảm thấy bị cô lập và xa lánh, đồng thời không biết bày tỏ cảm xúc và xử lý các mối quan hệ.
Nghi ngờ các công việc “phi truyền thống” và công nghệ
Là thế hệ sinh ra trong thời đại số, gen Z dành phần lớn thời gian cho mạng xã hội, điện thoại di động và công nghệ, đến mức chúng ảnh hưởng đến mọi khía cạnh trong cuộc sống của họ, từ học hành, công việc, đến sở thích và đam mê.
Cha mẹ nghi ngờ hoặc hạ thấp quan điểm và cơ hội mới của con mình liên quan đến các công việc phi truyền thống và công nghệ có thể gây ra sự oán giận trong lòng con cái và khiến con xa cách hơn. Đồng thời, người trẻ cũng sẽ cảm giác thiếu tự tin, hoài nghi, lo âu và tội lỗi vì đã theo đuổi một lĩnh vực không được cha mẹ ủng hộ.
Đổ lỗi cho người khác
Một trong những hành vi ở cha mẹ gây ra sự xa cách của con cái là xu hướng đổ lỗi và tránh né trách nhiệm. Thay vì chịu trách nhiệm về những sai lầm và hành động của mình, họ lại đổ lỗi và biến mình thành nạn nhân.
Điều này không chỉ có thể gây ra hành vi tương tự ở con cái khi chúng lớn lên, mà còn khiến chúng xa cách trong những mối quan với cha mẹ. Con cái học được rằng mắc sai lầm là điều cần tránh bằng mọi giá, ngay cả khi điều đó có nghĩa là lừa dối những người gần gũi nhất với mình.
Không thể hiện tình cảm
Khả năng trao và nhận sự yêu thương cởi mở trong gia đình là điều cần thiết để nuôi dưỡng một mối quan hệ lành mạnh. Khi không nhận được tình cảm từ cha mẹ một cách vô điều kiện, con cái sẽ tìm đến những hành vi tiêu cực nhằm thu hút sự chú ý của cha mẹ, đấu tranh để cảm thấy được yêu thương hoặc dần dần xa lánh gia đình.
