Bóng đá trẻ Việt Nam: Tụt dốc không phanh

Đó thật sự là một sự sa sút buồn, bởi ở hai giải đấu trẻ kể trên, bóng đá trẻ Việt Nam từng giành rất nhiều thành tích.

Nỗi buồn tiếp nối

Ở Giải U19 Đông Nam Á, Việt Nam chỉ một lần vô địch vào năm 2007 nhưng có đến bốn lần về nhì ở các năm 2011, 2013, 2014, 2015 và ba lần hạng ba vào các năm 2009, 2016, 2022.

Nhưng ở Giải U19 Đông Nam Á 2024 đang diễn ra tại Indonesia, U19 Việt Nam đang phải đối mặt với nguy cơ bị loại sớm sau khi hòa U19 Myanmar 1-1 và thua đậm U19 Úc 2-6 vào hôm 21-7. Dù vẫn còn trận cuối vòng bảng với U19 Lào vào ngày 24-7 tới, nhưng cơ hội đi tiếp cho U19 Việt Nam là không nhiều do không thể nắm quyền tự quyết trong cuộc đua giành suất nhì bảng xuất sắc nhất ở 3 bảng.

8 năm qua, Giải U19 Đông Nam Á chỉ tổ chức năm lần. Và thật đáng buồn, U19 Việt Nam bị loại từ vòng bảng đến ba lần vào các năm 2017, 2018 và 2019. Nếu bị loại thêm một lần nữa ở giải năm nay, đó là một kết quả đáng báo động cho công tác đào tạo trẻ của bóng đá Việt Nam.

Thành tích của U16 Việt Nam cũng sa sút không phanh ở sân chơi khu vực. Ở Giải U16 Đông Nam Á 2024 vừa kết thúc hồi đầu tháng 7, tuyển U16 Việt Nam thảm bại 0-5 trước U16 Indonesia trong trận tranh hạng ba. Trước đó, bóng đá trẻ Việt Nam từng ba lần vô địch Giải U16 Đông Nam Á 2006, 2010 và 2017; hai lần hạng nhì 2016 và 2022; một lần hạng ba năm 2007.

Báo động đỏ

Sự tụt dốc do chất lượng đào tạo trẻ của bóng đá Việt Nam đang ở vào thế lứa sau kém hơn lứa trước. Cụ thể, không còn xuất hiện các ngôi sao để dẫn dắt đội U19 ngày trước như Công Phượng, Quang Hải hay Khuất Văn Khang, Văn Trường của lứa U19 vừa qua. 

Các cầu thủ trẻ cũng không được thi đấu nhiều ở các CLB chuyên nghiệp để phát triển chuyên môn. Vì thế, họ bộc lộ sự non nớt về kinh nghiệm và yếu trong kỹ năng xử lý bóng. Quang Dũng, tiền vệ chơi ấn tượng nhất của U19 Việt Nam với 2 bàn sau 2 trận, cũng chỉ đá 12/20 trận cho CLB Huế ở Giải hạng nhất 2023-2024.

Kết quả là các đội trẻ Việt Nam không thể thắng được các đội thuộc nhóm 2 ở khu vực. Cụ thể, ở Giải U16 Đông Nam Á 2024, U16 Việt Nam hòa U16 Campuchia 1-1, thắng Myanmar 5-1 và Brunei 15-0. Sau đó thua U16 Thái Lan 1-2 ở bán kết, thảm bại 0-5 trước U16 Indonesia ở trận tranh hạng ba. Trong khi đó, U19 Việt Nam thậm chí còn bị U19 Myanmar dồn ép ở nhiều thời điểm trong trận hòa 1-1.

Không chỉ kết quả, lối chơi của đội tuyển U16 và U19 Việt Nam đều không có dấu ấn nào rõ ràng về mặt chiến thuật. Điều này cho thấy các HLV được chọn cũng có hạn chế nhất định.

Làm lại thế nào?

Chuyên gia Đoàn Minh Xương chỉ ra bốn yếu tố cần xem xét ở khâu đào tạo trẻ. Ông nói: “Đầu tiên là phải có thầy giỏi, bởi HLV đào tạo trẻ có phương pháp khác với HLV của CLB ở V-League. 

Thứ hai, hệ thống đào tạo trẻ không được chú trọng khi nhiều CLB còn không có đào tạo trẻ và phải xin cấp phép ngoại lệ, mượn quân thi đấu cho đủ tiêu chí. Thứ ba là cơ sở vật chất kém, ăn uống thiếu thốn, sinh hoạt tập trung tốn kém. 

Thứ tư, cuối cùng và cũng là quan trọng nhất, chính là thi đấu. Một nghiên cứu cho thấy các em phải chơi khoảng 25 trận/năm (trung bình 2 tuần/trận) mới có thể phát huy hiệu quả đào tạo”. 

Theo ông Xương: “Giai đoạn bóng đá Việt Nam thành công từ 2018 đến 2022 là nhờ hai lứa cầu thủ trẻ từ 2014 và 2016 kết hợp thành. Vì vậy, muốn thành công ở cấp đội tuyển, cần nhiều thời gian và nhân lực ở các cấp độ phía dưới cấu thành”. 

Còn theo HLV Nguyễn Quốc Tuấn, nguyên phó giám đốc Trung tâm đào tạo trẻ SHB Đà Nẵng và cựu giám đốc kỹ thuật phụ trách đào tạo trẻ CLB B.Bình Dương, cho biết: “Khó khăn nhất với các em trẻ là thiếu hệ thống thi đấu để được cọ xát mỗi tuần. Do thi đấu ít nên khi lên đội tuyển các em rất khó kết hợp trong giai đoạn ngắn”.

Bóng đá Việt Nam đang thua Indonesia từ U16, U23 đến đội tuyển quốc gia. Rồi thắng chật vật 3-2 Philippines ở vòng loại thứ 2 World Cup 2026. Vì vậy, nếu không mổ xẻ thực trạng đào tạo, trao cơ hội thi đấu nhiều hơn cho các cầu thủ trẻ…. thì bóng đá Việt Nam có lý do để lo lắng.