Học cái nghề yêu thích, theo công việc mình đam mê chứ đâu nhất thiết phải là ĐH – Ảnh: Q.L.
Câu chuyện bỏ ĐH của Bill Gates đang bị hiểu sai. Ông bỏ để quyết tâm làm điều ấp ủ, học bằng nhiều cách khác. Hay Zuckerberg thôi học Harvard vì thấy rõ cơ hội kiếm tiền cho Facebook chứ không chỉ là ý tưởng.
Câu hỏi thứ nhất “Nếu đó là đam mê nhất thời?”. Chỉ cần bạn không tỉnh táo nhận ra, bạn đã tự cho mình một sự liều lĩnh, một bước nhảy mà không tính đường lùi. Nhưng làm sao để chỉ là đam mê nhất thời hay thật sự? Tại sao không bảo lưu một năm học hay chỉ là một học kỳ để thử dấn thân.
Có thể nhờ người xung quanh nhận xét về mình xem có hợp với điều muốn đeo đuổi, đang dấn thân. Bởi nếu điều đam mê không phải là cái mạnh của bản thân, điều cần làm chính là cải thiện năng lực hoặc xem lại đam mê.
Chưa kể cần xem đam mê ấy có đem lại thu nhập để tự nuôi sống bản thân, hỗ trợ gia đình hay chỉ là thú vui để giải trí. Nếu đúng là đam mê sẽ có nhiều cách để học đạt chứ không chỉ mỗi học ở giảng đường.
Nghe có vẻ thật dễ khi ta khuyên ai đó đừng bỏ học mà lỡ đâu mất đi cơ hội chứng kiến một con người thành công vang dội chỉ vì vùng an toàn với nếp nghĩ “học xong ĐH rồi tính”.
Câu hỏi thứ hai “Liệu sẽ học với tâm thế chỉ để tốt nghiệp lấy cái bằng cho dễ xin việc?”. Nếu vậy hãy mạnh dạn tìm kiếm một công việc và học từ chính công việc đó. Tốt nghiệp ĐH rồi sẵn sàng chạy xe công nghệ, giao hàng, có đáng không?
Có những công việc thời đại số không cần phải học hết ĐH khi thực tế trường ĐH cũng chưa kịp trang bị cho người học. Tôi không biết hiện đã có trường học nào đào tạo kỹ sư prompt (Prompt Engineer) chưa. Người này có nhiệm vụ làm việc với trí tuệ nhân tạo (AI) viết và tùy chỉnh câu lệnh, đoạn văn bản để AI thực hiện theo yêu cầu.
Không có trường ĐH nào dạy đủ nên phải có “những cách học khác”. Có nhiều cách để tìm kiếm kiến thức trong bối cảnh hiện nay. Điều quan trọng là cần tìm hiểu kỹ và bạn phải có kỹ năng phản biện giỏi, điều mà không phải trường ĐH nào cũng có thể trang bị được cho sinh viên.
Tôi chợt nhớ câu chuyện một đạo diễn từng kể anh trúng tuyển và theo học công nghệ thông tin song phát hiện mình không phù hợp học lập trình. Thế rồi tham gia thử khóa học làm phim anh lại thấy hứng thú nên quyết định chuyển hướng qua học luôn.
Khi chưa rõ đam mê nhưng nhận ra không thích thứ mình học, sao không mạnh dạn kiếm một ngành khác phù hợp hơn. Thà bỏ đi thời gian đã sai còn hơn cứ sai mãi ở phần đời sau đó. Chắc chắn sẽ có người khi khởi đầu chọn lựa chưa phù hợp, đôi khi vì cha mẹ ép chọn hoặc a dua theo bạn bè. Dám thay đổi để chọn lựa con đường cho mình cũng là sự dũng cảm.
