Trung tâm Cấp cứu 115 đã cấp cứu 115 bệnh nhân đột quỵ ngoại viện trong quý 3-2024 – Ảnh: TTCC 115
Nguy cơ đột quỵ sau khi tắm khuya
Các chuyên gia cho biết thời tiết lạnh không chỉ gây co thắt mạch máu làm tăng huyết áp, mà còn làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, dẫn đến cả đột quỵ do xuất huyết não và nhồi máu não.
Đặc biệt, thói quen tắm khuya, thói quen phổ biến ở Việt Nam, đã trở thành nguyên nhân gây ra nhiều trường hợp đáng tiếc.
Đơn cử một trường hợp nhập viện cuối tháng 12-2024, khi bắt đầu đợt không khí lạnh gần đây nhất, bệnh nhân nam Đ.V.Đ. (45 tuổi, ở Hà Nội) không có tiền sử bệnh lý đã phải vào cấp cứu trong tình trạng hôn mê sau khi tắm khuya.
Kết quả chẩn đoán cho thấy bệnh nhân xuất huyết não với khối máu tụ lớn, bệnh nhân buộc phải phẫu thuật mở sọ để giải ép áp lực não, hiện tại bệnh nhân vẫn phải điều trị tích cực, duy trì thở máy, tiên lượng rất nặng.
Tương tự, ông N.X.K. (42 tuổi, Hải Dương) sau khi tắm đêm cũng đột ngột đau đầu, ý thức chậm dần và đi vào hôn mê dù đã được sơ cứu tuyến trước, chuyển đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 giờ thứ 3. Tuy nhiên tổn thương đột quỵ chảy máu não quá nặng, bệnh nhân hôn mê sâu không còn khả năng cứu chữa.
Cả hai trường hợp trên đều là những người bệnh khá trẻ, không có bệnh lý mạn tính, tai biến xảy ra sau khi tiếp xúc với lạnh đột ngột, để lại di chứng nặng nề và đe dọa tính mạng người bệnh. Điều đáng tiếc này có thể không xảy ra nếu chúng ta biết cách phòng tránh hợp lý.
Vì sao mùa lạnh dễ xảy ra đột quỵ?
Bác sĩ Nguyễn Ngọc Uyển, khoa cấp cứu bệnh viện, cho hay tổng hợp nhiều nghiên cứu trên thế giới việc tiếp xúc với lạnh là yếu tố nguy cơ thúc đẩy sự gia tăng đột quỵ não, cả đột quỵ chảy máu não và đột quỵ nhồi máu não.
Sự thay đổi theo mùa và nhiệt độ tác động tới các yếu tố nguy cơ đột quỵ (tăng huyết áp, tăng đường huyết, tăng lipid máu, rung nhĩ) làm gia tăng nguy cơ đột quỵ.
Co thắt mạch máu là tình trạng có mạch ngoại vi và tăng huyết áp đột ngột thoáng qua sau khi tiếp xúc với lạnh có thể gây vỡ mạch máu não, gây đột quỵ xuất huyết não. Điều này lý giải cho hiện tượng đột quỵ xuất huyết não thường cao nhất vào ngày đầu tiếp xúc với lạnh.
Thêm vào đó, hiện tượng co mạch giúp giữ cơ thể không mất nước cũng làm tăng độ nhớt của máu.
Nhiệt độ giảm cũng làm cơ thể tăng sản xuất hồng cầu và tiểu cầu nhằm tăng sự trao đổi chất của cơ thể dẫn đến hình thành cục máu đông.
Từ đó tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu dẫn đến nhồi máu não. Điều này lý giải hiện tượng đột quỵ nhồi máu não thường xảy ra sau vài ngày tiếp xúc với thời tiết lạnh.
Cách phòng ngừa đột quỵ hiệu quả trong mùa lạnh
Bác sĩ Thái Đàm Dũng, khoa cấp cứu bệnh viện, khuyến cáo đột quỵ được xem là bệnh lý cấp tính, hay xảy ra rất đột ngột và hậu quả thường gây tử vong hay tàn phế về sau. Tuy nhiên, đây là căn bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh được. Một số chú ý sau mà chúng ta cần lưu ý:
1. Giữ ấm cơ thể: Việc giữ ấm cơ thể, nhất là vùng đầu và cổ, trong mùa lạnh rất quan trọng. Cần lưu ý việc thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây sốc nhiệt. Khi tham gia hoạt động thể chất nên mặc nhiều lớp áo, khi cơ thể ấm lên sau vận động thì có thể cởi bỏ bớt và mặc vừa đủ giữ ấm cơ thể.
Nếu đang hoạt động ngoài trời lạnh và thấy mình đổ mồ hôi tức là cơ thể đang bị quá nóng và không ổn, nhất là đối với người có bệnh tim mạch thì tốt nhất nên nghỉ ngơi, cởi bớt áo khoác và vào ngay trong nhà.
2. Kiểm soát huyết áp: Đo huyết áp định kỳ, nhất là với người có tiền sử tăng huyết áp.
3. Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế chất béo, đường, muối.
4. Vận động thường xuyên: Tăng cường hoạt động thể dục nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày để hỗ trợ tim mạch, cần tuân theo nguyên tắc không hoạt động quá sức. Khi trời lạnh, cơ thể chúng ta phải gắng sức hơn bình thường nhằm giữ nhiệt độ cơ thể ổn định.
Do vậy, việc đi bộ nhanh hơn bình thường gặp khi gió lạnh thổi vào mặt và cơ thể cũng đã là gắng sức.
5. Hạn chế rượu bia, thuốc lá: Những thói quen này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
6. Khám sức khỏe định kỳ: Chủ động tầm soát, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các yếu tố nguy cơ để đề phòng đột quỵ mùa lạnh.
“Đừng để thói quen sinh hoạt không lành mạnh và thời tiết lạnh giá trở thành mối nguy hại cho sức khỏe của bạn và gia đình”, bác sĩ Uyển khuyến cáo.
Dự phòng, tầm soát tốt hơn nhưng vì sao đột quỵ không giảm?
