Trung Quốc đang tăng cường nỗ lực thúc đẩy năng lực khoa học và tự cường về công nghệ – Ảnh: Shutterstock
Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc (MOST) vừa công khai tên tuổi 10 nhà khoa học có hành vi sai trái khi nộp hồ sơ xin tài trợ nghiên cứu của nhà nước, trong bối cảnh Bắc Kinh tăng cường thúc đẩy năng lực và tự cường về công nghệ.
Nhà khoa học đạo văn và “chạy hội đồng” cho hồ sơ xin tài trợ
Trong đó, MOST đã công bố chi tiết về năm trường hợp sai phạm trên trang web của cơ quan này vào ngày 19-7, gồm bốn trường hợp đạo văn trong đề xuất dự án và một trường hợp “chạy hội đồng” để họ “tạo điều kiện” cho hồ sơ xin tài trợ.
Các đề xuất tài trợ liên quan đã bị từ chối và các nhà nghiên cứu sai phạm bị cấm tham gia vào đề tài do nhà nước tài trợ trong tối đa 7 năm.
Những năm gần đây, MOST và các cơ quan chính phủ khác của Trung Quốc đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích nặng nề vì không giám sát và điều tra đầy đủ các hành vi gian lận trong giới nghiên cứu.
Trước đó, MOST đã công bố một tài liệu vào tháng 9-2020 để giải quyết các hành vi sai trái trong hoạt động khoa học và công nghệ, đồng thời công khai lên án các nhà nghiên cứu liên quan đến chín trường hợp thuê người viết hộ và ngụy tạo chi phí cho các đề tài.
Các trường đại học và viện nghiên cứu của Trung Quốc thường xuyên công bố các hành vi sai trái trong học thuật, nhưng cơ quan quản lý khoa học nước này hiếm khi công khai từng vụ việc.
Không khoan nhượng với các hành vi gian lận trong nghiên cứu
Nhà nghiên cứu Zhao Ran, Đại học Nông nghiệp Trung Quốc, đã nộp đơn xin tham gia chương trình R&D (nghiên cứu và phát triển) trọng điểm quốc gia năm 2023 với tư cách là người đứng đầu dự án.
Sau khi điều tra, đơn xin tài trợ của ông bị phát hiện đã đạo văn nội dung của các dự án đã được phê duyệt khác về các chỉ số chính, nội dung nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và các cải tiến chính.
Tháng 6-2023, Zhang Xiaochen, phòng thí nghiệm Yongjiang (Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang), đã nộp đơn xin tham gia chương trình R&D trọng điểm quốc gia năm 2023 với tư cách người đứng đầu dự án. Sau khi điều tra, đơn xin của cũng ông bị phát hiện đã đạo văn nội dung của các dự án đã được phê duyệt khác.
Cùng thời điểm trên, một đơn xin tài trợ của Chen Haotai từ Viện nghiên cứu thú y Lan Châu thuộc Viện hàn lâm Khoa học nông nghiệp Trung Quốc cho chương trình R&D trọng điểm quốc gia năm 2023, với tư cách là trưởng nhóm dự án đã bị phát hiện đạo văn các đơn xin tài trợ của dự án khác.
Cả ba nhà khoa học trên đều bị cấm thực hiện hoặc tham gia vào bất kỳ hoạt động khoa học – công nghệ nào được tài trợ công khai trong 3 năm và tên của họ đã được ghi vào cơ sở dữ liệu về các vi phạm nghiêm trọng về tính toàn vẹn của nghiên cứu khoa học.
Cũng theo MOST, Sun Beicheng, cựu phó giám đốc Bệnh viện Gulou Nam Kinh, đã gọi điện và nhắn tin cho hội đồng đánh giá để vận động họ chấp thuận hồ sơ xin tài trợ của nhà nước cho chương trình nghiên cứu của ông.
Bốn thành viên hội đồng đã không báo cáo “hành vi vận động” của Sun cho cơ quan quản lý hoặc từ chối. Một trong số họ, Zhao Yuanjin của Đại học Đông Nam Trung Quốc, đã “hỗ trợ” theo yêu cầu của Sun Beicheng và sau đó đã báo cho Sun biết rằng ông đang bị bộ điều tra.
Bộ này cho rằng hành vi sai trái này đã “làm gián đoạn nghiêm trọng” quá trình xét duyệt hồ sơ xin tài trợ và “gây ảnh hưởng đến các nhà nghiên cứu tận tụy với công việc của mình”, đồng thời nhấn mạnh hành vi này “làm xấu hình ảnh của cộng đồng khoa học và sự phát triển của đổi mới công nghệ”.
Sun đã bị cấm tham gia tất cả hoạt động khoa học – công nghệ nào được tài trợ công khai trong 7 năm, trong khi Zhao Yuanjin bị cấm trong 5 năm. Những người đánh giá khác trong vụ này cũng đã bị cấm trong 3 năm. Tất cả tên của họ đều được ghi lại trong cơ sở dữ liệu về hành vi sai trái.
MOST tuyên bố “không khoan nhượng” đối với các hành vi vận động trong quá trình xem xét hồ sơ xin tài trợ.
Bộ này cũng công khai bốn trường hợp đạo văn trong hồ sơ đăng ký ở các phần như phương pháp nghiên cứu, nội dung sáng tạo và các chỉ số chính, vốn rất quan trọng để đánh giá tài trợ của nhà nước.
Tăng cường giám sát gian lận học thuật
MOST cũng cho biết họ đã triệu tập những người phụ trách các viện nghiên cứu liên quan và yêu cầu họ phải tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn về liêm chính trong nghiên cứu khoa học và khắc phục hành vi sai trái.
Bộ này cũng cam kết “tăng cường giám sát các vấn đề liên quan đến gian lận học thuật, như đạo văn, vi phạm sở hữu trí tuệ và gian lận, đồng thời nâng hình phạt đối với những hành vi vi phạm này”.
