Một phòng tập gym tại TP.HCM – Ảnh: QUANG ĐỊNH
Thực tế những sản phẩm này không chỉ thiếu sự kiểm soát về mặt y tế mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ lớn cho sức khỏe.
Hiện việc tập luyện thể hình (gym) để có được vóc dáng săn chắc, khối lượng cơ bắp lớn đã trở thành một xu hướng phổ biến, đặc biệt trong giới trẻ. Để đốt cháy giai đoạn, nhiều bạn trẻ tìm đến các sản phẩm tăng cường cơ bắp dưới dạng thuốc uống, tiêm hoặc thực phẩm chức năng. Liệu có an toàn?
Thuốc không rõ nguồn gốc gây nhiễm độc, biến chứng
Thuốc uống tăng cơ bắp hay còn được biết đến là steroid đồng hóa, bao gồm các loại hormone nhân tạo tương tự như hormone sinh dục nam Androgen. Hiện nay, steroid đồng hóa có trên 100 biến thể, trong đó loại mạnh nhất là testosterone.
Các bệnh nhân thường sử dụng steroid đồng hóa (anabolic steroids), hormone tăng trưởng hoặc các chất kích thích khác mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.
Điều đáng lo ngại là nhiều bệnh nhân không biết rõ nguồn gốc và thành phần của các loại thuốc mà họ sử dụng, dẫn đến tình trạng bị nhiễm độc hoặc gặp các biến chứng nghiêm trọng.
Tất cả các loại thuốc steroid đồng hóa tăng cơ đều cần có chỉ định của bác sĩ mới được phép sử dụng. Do đó cần tránh tự ý dùng thuốc nhằm ngăn nguy cơ gặp phải các phản ứng bất lợi ngoài ý muốn.
Những người gặp biến chứng đa số là nam giới trong độ tuổi 18-35, với tần suất tập luyện cao, mong muốn đạt được vóc dáng lý tưởng trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp phụ nữ sử dụng các sản phẩm này để tăng khối lượng cơ và giảm mỡ, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe.
Người gặp biến chứng có xu hướng tăng
Số lượng bệnh nhân gặp biến chứng liên quan đến thuốc tăng cơ bắp có xu hướng gia tăng trong vài năm gần đây. Đặc biệt là tại các thành phố lớn, nơi mà phong trào tập gym phát triển mạnh mẽ và việc mua bán các loại thuốc này trở nên dễ dàng hơn qua các trang mạng, sàn thương mại điện tử.
Những bệnh nhân gặp biến chứng do sử dụng thuốc tăng cơ bắp thường phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như:
– Rối loạn nội tiết: steroid đồng hóa gây ức chế trục hạ đồi – tuyến yên – tinh hoàn, làm giảm sản xuất testosterone tự nhiên. Điều này dẫn đến tình trạng teo tinh hoàn, giảm khả năng sinh sản, rối loạn chức năng cương dương ở nam giới. Ở nữ giới, steroid có thể gây ra hiện tượng nam hóa với các triệu chứng như giọng nói trầm, tăng mọc lông ở mặt và cơ thể.
– Tổn thương gan: nhiều trường hợp bệnh nhân bị viêm gan, tăng men gan, thậm chí là xơ gan do sử dụng steroid kéo dài. Các loại thuốc này có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho gan, làm suy giảm khả năng lọc độc tố của cơ thể.
– Tổn thương thận: sử dụng steroid và hormone tăng trưởng kéo dài có thể gây tổn thương thận, dẫn đến suy thận. Những bệnh nhân này cần điều trị thận tích cực, và trong trường hợp nặng có thể phải chạy thận hoặc ghép thận.
– Biến chứng tim mạch: steroid đồng hóa làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch, dẫn đến các bệnh lý như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
– Rối loạn tâm thần: một số bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng tâm thần như lo âu, trầm cảm, hành vi hung hăng. Điều này đặc biệt phổ biến ở những người sử dụng steroid liều cao, trong thời gian dài.
Làm gì để tránh những biến chứng?
Không tự ý sử dụng thuốc tăng cơ bắp: steroid và hormone tăng trưởng chỉ nên được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ. Việc sử dụng chúng mà không có sự kiểm soát có thể gây ra các tổn thương nghiêm trọng cho hệ cơ xương khớp.
Tăng cường tập luyện một cách tự nhiên. Hãy xây dựng một chế độ tập luyện hợp lý với cường độ tăng dần và nghỉ ngơi đủ để cơ thể có thời gian phục hồi. Tránh việc tập luyện quá mức và sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc để thúc đẩy quá trình tăng cơ.
Chú ý đến dấu hiệu chấn thương. Nếu bạn cảm thấy đau nhức cơ, khớp hoặc có dấu hiệu tổn thương gân, hãy dừng tập luyện và đi khám ngay lập tức. Phát hiện và điều trị sớm các tổn thương có thể giúp bạn tránh được các biến chứng lâu dài.
Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm hỗ trợ nào. Khi gặp bất cứ vấn đề gì liên quan tới việc sử dụng các thuốc tăng cơ bắp, bệnh nhân cần tới gặp các bác sĩ chuyên khoa.
Hậu quả lâu dài
Trong lĩnh vực y học thể thao, việc sử dụng các loại thuốc tăng cơ bắp như steroid đồng hóa (anabolic steroids) và hormone tăng trưởng đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng. Những loại thuốc này không chỉ ảnh hưởng đến chức năng nội tiết, gan, thận và tim mạch, mà còn gây ra những hậu quả lâu dài đối với cơ, xương, khớp và hệ vận động nói chung.
Việc điều trị các chấn thương do sử dụng steroid thường kéo dài và khó khăn. Phẫu thuật khắc phục tình trạng đứt gân, tổn thương sụn khớp hoặc thoái hóa khớp thường cần thời gian phục hồi dài, và trong nhiều trường hợp, bệnh nhân không thể hồi phục hoàn toàn chức năng vận động như trước.
