Công nhân đang làm việc bên trong nhà máy sản xuất xe điện đầu tiên của BYD ở Đông Nam Á – Ảnh: Reuters
Xe Trung Quốc gây xáo trộn thị trường Thái Lan
Khi BYD – nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc – mở nhà máy đầu tiên ở Đông Nam Á tại Thái Lan, nhiều người đã ca ngợi tầm nhìn của quốc gia 66 triệu dân này.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, các nhà sản xuất khác lại đang rời bỏ Thái Lan. Subaru đóng cửa nhà máy, dẫn tới chỉ còn Nhật Bản sản xuất chiếc Forester. Honda chuyển một trong hai nhà máy ở Thái Lan sang làm phụ tùng thay vì sản xuất ô tô nguyên chiếc.
Suzuki tuyên bố đóng cửa nhà máy ở Thái Lan có năng lực sản xuất 60.000 ô tô/năm.
Theo tổng giám đốc Suzuki Indonesia, việc đóng nhà máy ở Thái Lan do sức tiêu thụ của thị trường Đông Nam Á suy giảm. Do đó, hãng quyết định chỉ cần nhà máy ở một quốc gia là đủ. Cuối cùng, hãng đã chọn giữ nhà máy ở Indonesia thay vì Thái Lan.
Những động thái trên cho thấy những khó khăn mà các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản phải đối mặt ở Đông Nam Á, khi xe Trung Quốc đang gắt gao giành thị phần, đặc biệt trong mảng xe điện.
Thái Lan trở thành thị trường lớn của xe Trung Quốc
Nếu Việt Nam đã có VinFast sớm gây dựng niềm tin thì Thái Lan không có nhà sản xuất xe điện thực sự. Do đó, khi nước này quyết định mở cửa và ưu đãi cho xe điện, các hãng Trung Quốc đã nắm thời cơ.
Thái Lan nhanh chóng trở thành một trong những thị trường nước ngoài lớn nhất của Trung Quốc, trong đó có BYD.
Không chỉ chiếm thị phần lớn nhất, các hãng xe Trung Quốc còn tạo nên một cuộc chiến về giá với xe điện.
Theo thống kê từ Triển lãm Ô tô Bangkok 2024 (BIMS 2024), 5/10 hãng có đơn hàng lớn nhất đến từ Trung Quốc. Trong đó, dẫn đầu là BYD thu hút bằng mẫu Atto 3 có giá chỉ 899.900 baht (630 triệu đồng) sau khi áp dụng trợ cấp. Các mẫu khác cũng được hưởng giảm giá lớn tại sự kiện.
Changan Automobile có ô tô điện cỡ nhỏ phạm vi hoạt động 300km Lumin giá chỉ 480.000 baht (335 triệu đồng). Đây là một trong những mẫu xe rẻ nhất thị trường Thái Lan.
Xe Trung Quốc nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường Thái Lan. Atto 3 là mẫu xe điện bán chạy nhất ở đây. Trong ảnh là BYD Atto 3 và giá bán khi mới ra mắt – Ảnh minh họa: BYD
Thương hiệu xe điện của Hozon New Energy Automobile công bố một mẫu ô tô nhỏ gọn có giá khoảng 550.000 baht (384 triệu đồng), rẻ hơn gần 30% so với BYD Dolphin.
Cuộc đua giảm giá diễn ra trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt do có quá đông tên tuổi nhảy vào “Detroit của Đông Nam Á”. Chỉ trong vài năm đã có hơn 10 thương hiệu Trung Quốc nhảy vào.
Có người vào, có người ra
Hàng dài người xếp hàng chờ nhận trợ cấp thất nghiệp – Ảnh: Khaosod English
“Đất chật người đông”, sự xuất hiện của nhiều tên tuổi mới khiến các hãng hoạt động lâu năm ở Thái Lan không còn thu được lợi nhuận lớn như những năm trước.
Điều đó lý giải vì sao có nhiều công ty quyết định đóng cửa nhà máy hoặc thu gọn lại. Cùng với điều đó là hàng loạt hệ lụy khác như sa thải lao động và các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng lao đao.
Dĩ nhiên họ có thể tìm đến các nhà sản xuất Trung Quốc. Nhưng những người lao động như Chanpen Suetrong sẽ thực sự bị ảnh hưởng.
Người phụ nữ 54 tuổi này chia sẻ với Reuters, cô đã làm việc gần 20 năm ở nhà máy kính an toàn V.M.C. ở tỉnh miền trung Samut Prakan. Cô chịu trách nhiệm kiểm tra các sản phẩm lắp ráp ô tô và sản phẩm xây dựng bị loại khỏi dây chuyền sản xuất.
Tuy nhiên, tháng 4-2024, Chanpen bất ngờ nhận được thông báo nhà máy sẽ đóng cửa, khiến cô mất việc.
Là trụ cột duy nhất trong gia đình ba người với người chồng ốm yếu và cô con gái còn độ tuổi đi học, Chanpen xót xa: “Tôi không có tiền tiết kiệm. Tôi nợ hàng trăm nghìn baht. Giờ tôi có tuổi rồi, đi làm ở đâu? Ai thuê tôi?”.
Ngành công nghiệp nói chung đều gặp khó
Không chỉ ngành ô tô, hàng loạt ngành nghề khác của Thái Lan đang phải cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc. Trong khi đó, chi phí tăng lên do giá năng lượng, lực lượng lao động già đi.
Trong năm 2023, có gần 2.000 nhà máy ở Thái Lan đóng cửa. Theo Bộ Công nghiệp Thái Lan, số lượng nhà máy đóng cửa từ tháng 7-2023 đến tháng 6-2024 tăng 40% so với 12 tháng trước đó. Tình trạng mất việc làm tăng 80% trong cùng giai đoạn, hơn 51.500 công nhân không có việc làm.
Điều này khiến mục tiêu tăng trưởng GDP trung bình hằng năm lên 5%, tăng từ mức 1,73% trong thập kỷ qua, trở nên rất khó khăn.
Thủ tướng Srettha Thavisin cho biết: “Lĩnh vực công nghiệp đã suy thoái và công suất đã giảm xuống dưới 60%. Rõ ràng là ngành này cần phải thích nghi”.
Ông Supavud Saicheua, chủ tịch cơ quan kế hoạch nhà nước Hội đồng Phát triển kinh tế và Xã hội Quốc gia, cho rằng mô hình kinh tế dựa vào sản xuất của Thái Lan đã bị phá vỡ.
“Người Trung Quốc đang cố gắng xuất khẩu đi khắp nơi. Những hàng nhập khẩu giá rẻ đó thực sự gây rắc rối”, ông Supavud nói với Reuters.
“Chúng tôi phải thay đổi”, ông Supavud nói, cho rằng Thái Lan cần tập trung vào các sản phẩm mà Trung Quốc không xuất khẩu, đồng thời củng cố ngành nông nghiệp.
Hành động của Thái Lan
Những người đã lớn tuổi song chưa đến tuổi về hưu là một trong những nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất – Ảnh minh họa: Reuters
Nava Chantanasurakon, phó chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan, cho biết tập đoàn của ông đã yêu cầu chính phủ xem xét tăng cường các biện pháp ngăn chặn nạn trốn thuế, né thuế.
Bắt đầu từ tháng 7 này, Thái Lan thu thuế giá trị gia tăng 7% đối với hàng nhập khẩu giá rẻ có giá dưới 1.500 baht Thái (41 USD), chủ yếu từ Trung Quốc. Nhưng thuế quan vẫn được miễn.
Theo dự báo, tăng trưởng của nền kinh tế Thái Lan trong năm nay chỉ khoảng 2,5%, một con số thấp hơn nhiều so với kỳ vọng.
Thủ tướng Srettha đang đưa ra kế hoạch tài trợ 500 tỉ baht nhằm mang đến “liều thuốc mạnh để vực dậy nền kinh tế”.
Theo kế hoạch, khoảng 50 triệu người Thái như Chanpen sẽ được nhận khoản hỗ trợ 10.000 baht. Tuy nhiên, kế hoạch đang gây tranh cãi và chưa biết bao giờ mới được thông qua.
