Tiến sĩ Lê Xuân Khoa chia sẻ về công nghệ pin lạnh của VOX Cool tại một sự kiện công nghệ – Ảnh: S.N
Trong chuỗi cung ứng lạnh hiện nay, các kho lạnh dùng điện từ lưới điện 24/7, xe đông lạnh khi vận chuyển cần bật máy phát chạy dầu liên tục, kéo theo chi phí dầu và điện năng rất lớn, lại tăng khí thải nhà kính. VOX Cool đã đưa ra giải pháp pin lạnh cho vấn đề này.
Giải pháp xanh cho chuỗi cung ứng lạnh
Tiến sĩ Lê Xuân Khoa – nhà nghiên cứu tại Đại học Oxford – giới thiệu: “Giải pháp công nghệ mà VOX Cool đưa ra gồm 2 công nghệ lõi: pin lạnh cùng hệ thống tích hợp IoT và AI để giảm chi phí năng lượng, cắt giảm lượng khí thải carbon lớn trong bảo quản, vận chuyển lạnh”.
Anh Khoa là một trong ba người sáng lập VOX Cool cùng với giáo sư Malcolm McCulloch (Đại học Oxford) và tiến sĩ Sinh Nguyễn. Giáo sư Malcolm đã xây dựng nhiều công ty khởi nghiệp, trong đó có công ty được Mercedes-Benz mua lại với giá hơn 100 triệu bảng Anh.
“Tôi luôn tự hỏi liệu mình có thể làm được điều gì đó cho Việt Nam từ chuyên ngành được đào tạo và nghiên cứu ở Oxford. Tôi nêu câu hỏi này với giáo sư để được nghe định hướng”, anh Khoa chia sẻ.
Đây cũng là ngọn nguồn để hai thầy trò quyết định nộp đơn xin tài trợ 300.000 bảng từ Chính phủ Anh thực hiện dự án thí điểm đổi mới công nghệ làm mát tại cảng Ninh Chữ (tỉnh Ninh Thuận).
Tháng 1-2024, VOX Cool ra đời tại Đà Nẵng, quê hương của hai anh Khoa và Sinh. Cái tên VOX Cool được lý giải rằng V viết tắt của Việt Nam, còn OX là Oxford mang hàm ý “một công nghệ khởi nguồn từ Oxford nhưng được phát triển bởi người Việt Nam”.
VOX Cool giới thiệu hệ thống pin lạnh – Ảnh: S.N
Tiến sĩ Lê Xuân Khoa (đồng sáng lập VOX Cool)
Ngoài giải quyết các vấn đề lưu trữ và vận chuyển lạnh, tương lai giải pháp này có tiềm năng giải quyết nhiều vấn đề khác như làm lạnh các tòa nhà, các trung tâm dữ liệu. Đặc biệt trong bối cảnh nhiệt độ toàn cầu được dự báo tăng 1,5 độ C trước năm 2030.
Pin lạnh giúp giảm hơn 50% lượng khí thải nhà kính
Không giống như pin thông thường, pin lạnh lưu trữ lạnh. Có thể hình dung cơ chế lưu trữ lạnh của pin lạnh giống như “một cục đá lạnh kiểu đem cục đá bỏ vô nước thì ly nước được làm lạnh” như cách giải thích dễ hình dung của anh Khoa.
VOX Cool đã nộp đơn cấp bằng sáng chế, đăng ký nhãn hiệu và thiết kế công nghiệp cho pin lạnh và sẵn sàng đưa đến khách hàng.
Start-up này lọt vào top 3 cuộc thi Net Zero Challenge và hiện có 5 đối tác thí điểm tại Việt Nam, trong đó có ABA Cooltrans.
“Vật liệu pin lạnh không phải là nước mà là hệ thống lưu trữ nhiệt năng sử dụng các vật liệu chuyển pha đảm bảo duy trì dải nhiệt độ để giữ lạnh. Trong đó, chúng tôi sử dụng các vật liệu tái chế, thân thiện môi trường để phát triển pin lạnh”, anh Khoa nói về công nghệ của VOX Cool.
Khi sạc pin, hệ thống làm lạnh sẽ hoạt động để làm đông các pin lạnh thông qua tuần hoàn không khí cưỡng bức. Khi ngưng sạc, các pin lạnh sẽ giải phóng năng lượng làm mát đã lưu trữ lên tới 72 giờ.
Tại các kho lạnh, VOX Cool sử dụng hệ thống pin lạnh trên trần cùng với hệ thống của Qualcomm Aware để giám sát, theo dõi và Qualcomm Quectel SC20 làm bộ điều khiển chính. Còn trong các xe vận chuyển lạnh đường dài, pin lạnh tích hợp công nghệ IoT và AI được lắp đặt trong xe sẽ duy trì nhiệt độ cần thiết.
Giải pháp này có thể ứng dụng trên mọi phương tiện từ xe thông thường không có hệ thống làm lạnh cho đến tàu đánh bắt hải sản. Đồng thời cho phép tắt hệ thống làm lạnh lên đến 72 giờ, biến các xe vận chuyển thông thường thành các xe lạnh xanh.
Người dùng có thể chủ động sạc pin vào thời gian thấp điểm, giảm bớt chi phí điện tăng cao vào giờ cao điểm. Tùy bài toán kinh tế của khách hàng, hệ thống pin lạnh cũng tùy biến với lựa chọn tích hợp thêm hệ thống điện năng lượng mặt trời hoặc các nguồn năng lượng tái tạo khác thay cho điện lưới.
“Việc lắp đặt thêm hệ thống điện mặt trời có thể tăng chi phí ban đầu nhưng giúp giảm chi phí và lượng khí thải carbon trong quá trình vận hành”, anh Khoa giải thích.
Tính toán đến lúc này, giải pháp của VOX Cool có thể giảm đến 45% chi phí năng lượng cho các kho lạnh. Với xe đông lạnh, mức tiết kiệm chi phí có thể lên đến 90% và quan trọng hơn giúp giảm trên 50% lượng khí thải nhà kính.
Thiếu hạ tầng cung ứng lạnh
Tiến sĩ Lê Xuân Khoa nói thực tế hiện nay chuỗi cung ứng lạnh phụ thuộc vào máy phát chạy dầu cho xe lạnh và điện lưới cho hệ thống làm lạnh của kho lạnh. Giá đầu tư xe lạnh cũng như kho lạnh lớn, chi phí vận hành lớn mà nông dân hay ngư dân không thể chi trả chi phí này.
Trong khi đó, việc bảo quản lạnh ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng nông sản, thủy hải sản. Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc 25% tổng sản lượng nông sản, thủy hải sản bị thất thoát, kéo theo ảnh hưởng đến đời sống người dân.
Cùng với đó, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ngày càng nặng nề. Những đợt nắng nóng bất thường khiến cho các chuỗi cung ứng lạnh như VOX Cool đang triển khai ngày càng trở nên quan trọng trong việc kéo giảm lượng khí thải nhà kính cũng như bảo đảm an ninh lương thực.
“Yêu cầu khác đến từ nhà đầu tư vì họ cũng cần một giải pháp giúp thay đổi chi phí đầu tư, vận hành”, anh Khoa nói.
Chọn 20 start-up tiêu biểu vào chung kết Tuổi Trẻ Start-up Award 2024
Tuổi Trẻ Start-up Award 2024 do báo Tuổi Trẻ và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP.HCM tổ chức, phối hợp cùng Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp (BSSC) và Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Vietnam).
Hội đồng thẩm định sẽ tiếp xúc và kết nối với start-up qua hình thức chấm giải đặc biệt Coffee Talk. Những start-up sáng giá sẽ được vinh danh trong gala dự kiến tổ chức vào tháng 11-2024.
Top 20 start-up được chọn vào chung kết sẽ được hỗ trợ một khoản kinh phí với sự đồng hành của các đơn vị: VinaCapital, Ngân hàng ACB, Volvo, KN Group, Dai-ichi Life Việt Nam, An Hòa, Faslink, Ecco Golf Vietnam, Tín Nghĩa…
Trong đó giải đặc biệt (100 triệu đồng) từ ban cố vấn chương trình là ông Phạm Phú Ngọc Trai – chủ tịch PRO Vietnam.
