Cảnh sát kiểm tra một trường hợp học sinh vi phạm giao thông – Ảnh: HỒNG QUANG
“Giải pháp nâng cao an toàn giao thông cho người đi mô tô, xe máy tại Việt Nam” là chủ đề được thảo luận vào sáng 12-2 tại buổi họp của Trung tâm Tư vấn sức khỏe và phát triển cộng đồng phối hợp với Ủy ban An toàn giao thông quốc gia.
Sự kiện diễn ra trong bối cảnh xe máy đang đóng vai trò là phương tiện đi lại chủ đạo đối với phần lớn người dân Việt Nam, khoảng 77 triệu xe được đăng ký đến hết năm 2024.
“Giải pháp nâng cao an toàn cho người đi xe máy là vấn đề có ý nghĩa rất lớn với hàng triệu người dân đang sử dụng phương tiện này hằng ngày”, theo Ủy ban An toàn giao thông quốc gia.
Xe máy liên quan tới 65-70% số vụ tai nạn
Theo ông Lê Kim Thành (phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia), dự báo tới năm 2030 và những năm tiếp theo, khả năng cao xe máy sẽ vẫn là lựa chọn ưu tiên, đóng vai trò quan trọng trong đời sống, sinh kế của người dân.
Nguyên nhân là điều kiện cơ sở hạ tầng đường sá còn bất cập, mức thu nhập cá nhân còn khá thấp và các dịch vụ giao thông công cộng ở các tỉnh, thành chưa đáp ứng được nhu cầu đi lại.
Nêu dẫn chứng tại Hà Nội và TP.HCM, ông Thành cho rằng đây là 2 địa phương có hệ thống hạ tầng giao thông phát triển nhất nước, tuy nhiên hệ thống giao thông công cộng mới đáp ứng khoảng 10-15% nhu cầu đi lại.
Trong khi đó, mật độ đường trên diện tích đất và số lượng xe buýt trên 1 triệu dân cho đến nay vẫn thấp hơn nhiều lần so với các thành phố châu Á khác.
“Nếu việc mở rộng các mạng lưới đường, phương tiện vận tải công cộng vẫn diễn ra với tốc độ như hiện nay thì trong vòng 10 năm tới, các mức cung cấp kết cấu hạ tầng và dịch vụ giao thông công cộng vẫn rất thấp so với các thành phố trong khu vực”, ông Thành nói.
Ông Lê Kim Thành (phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia) phát biểu tại buổi họp – Ảnh: HỒNG QUANG
Là loại xe đi lại chính và có nhiều ưu điểm, nhưng xe máy cũng được nhận định có những nhược điểm về độ tiện nghi, tính năng an toàn không cao như ô tô…
Theo số liệu thống kê của các cơ quan chức năng, xe máy có liên quan tới khoảng 65-70% số vụ tai nạn. “Tất nhiên, cần khẳng định không phải tất cả trong số đó xe máy đều là nguyên nhân, nhiều vụ việc trong số đó người đi xe máy là nạn nhân”, ông Lê Kim Thành nói.
Chương trình sát hạch chưa đáp ứng
Ông Trần Hữu Minh (chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia) cho biết nhiều gia đình có 1-2 ô tô vẫn phải sử dụng xe máy để phục vụ những cung đường mà ô tô không thể đi.
Nêu một số vấn đề thiếu an toàn, ông Minh nhấn mạnh các yếu tố ảnh hưởng tới trẻ em.
Trong đó, học sinh đi xe máy điện, xe đạp điện là vấn đề cần xem xét. “Với người trưởng thành có bằng lái mới được đi xe máy, nhưng trẻ em kiến thức chưa đủ vẫn được điều khiển xe tương tự nên nguy cơ tai nạn rất cao”, theo chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia.
Ông Trần Hữu Minh – chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia – phát biểu tại buổi họp – Ảnh: HỒNG QUANG
Một điều quan trọng khác là chương trình đào tạo, sát hạch bằng lái xe máy hiện còn thiếu nhiều nội dung về xử lý tình huống, trong khi đây là nhóm yếu thế, dễ bị tổn thương.
Ví dụ ở phần thi thực hành, nhiều năm qua cơ quan sát hạch vẫn yêu cầu người học đi trong vòng số 8, số 3 trong khi thực tế trên đường xe tải, ô tô với rất nhiều tình huống phát sinh khác nguy hiểm.
Điều này cho thấy chương trình đào tạo không đáp ứng bối cảnh thực tế hiện nay.
Ngoài ra, hiện nay các quy định chưa có chế tài đối với việc chở trẻ em dưới 6 tuổi không đội mũ bảo hiểm. Đồng thời, chưa có tiêu chuẩn mũ bảo hiểm cho trẻ khi ngồi trên mô tô, xe máy.
Do đó, ông Trần Hữu Minh kiến nghị cơ quan quản lý cần bổ sung chương trình đào tạo, sát hạch cấp bằng lái. Đặc biệt, ngành giáo dục cần xây dựng quy trình cụ thể đào tạo về an toàn giao thông trong trường học. “Để việc giáo dục đạt hiệu quả, cần bắt buộc phải có bài thi đánh giá đối với học sinh”, theo ông Minh.
Ngoài ra, việc hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu xe cộ, gắn với địa chỉ chính chủ cũng được đề xuất cần đẩy nhanh. Từ đó, thực hiện có hiệu quả việc xử phạt nguội đối với tài xế xe máy, đảm bảo pháp luật được thực thi nghiêm minh, công bằng.
Nêu thực trạng hạ tầng còn nhiều bất cập, PGS.TS Vũ Hoài Nam (đại diện nhóm nghiên cứu Đại học Xây dựng) cho biết môi trường giao thông ở Việt Nam còn thiếu yếu tố tách làn, còn có tình trạng nhiều loại xe tải cỡ lớn, xe container đi vào đường đô thị. Nhiều vụ tai nạn đã xảy ra với xe máy trong tình huống giao thông hỗn hợp này.
“Cần có quy chuẩn về việc có làn đường riêng cho xe tải đi qua đô thị, các xe khác không được đi vào”, ông Nam đề xuất.
Vị chuyên gia từ Đại học Xây dựng lý giải nếu làm được điều này sẽ đảm bảo cả yếu tố an toàn, đồng thời sẽ “không phải cấm xe tải đi qua đường đô thị, gây ảnh hưởng lớn tới kinh tế”.
