Mộ phần và khóm thờ nhà bác học Yersin tại khu di tích quốc gia phần mộ của ông trên đồi ở khu Suối Dầu (xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa) – Ảnh: PHAN SÔNG NGÂN
Ngoài dự án làm đường vào khu mộ di tích lịch sử lưu niệm nhà bác học Alexandre Yersin (được công nhận di tích cấp quốc gia từ năm 1990), Trung tâm Bảo tồn di tích thuộc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Khánh Hòa vừa đề nghị thực hiện thêm việc “tôn tạo, phát huy giá trị di tích phần mộ nhà bác học Yersin”.
Từ đề nghị đó, sở mời lãnh đạo nhiều đơn trị thuộc sở cùng các lãnh đạo Hội Những người ái mộ bác sĩ A.Yersin và UBND xã Suối Cát, huyện Cam Lâm (nơi có phần mộ) để thống nhất các nội dung về thực hiện việc tôn tạo và phát huy giá trị di tích phần mộ trên.
Di tích quốc gia mộ nhà bác học Yersin được bảo vệ nghiêm ngặt
Trưa 12-7, giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Văn Nhuận đã trả lời báo Tuổi Trẻ Online về đề xuất của Trung tâm Bảo tồn di tích và cuộc họp “khẩn” kể trên.
Theo ông Nhuận, hiện tại Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Khánh Hòa đang hoàn tất các thủ tục trình lại UBND tỉnh để triển khai dự án xây dựng con đường (rộng 12m) từ vòng xoay cầu vượt trên quốc lộ 1 vào khu di tích mộ nhà bác học Yersin.
Trong dự án này, có bố trí xây dựng bãi xe bên dưới để có nơi đậu xe cho người dân, du khách trong và ngoài nước hoặc các đoàn khi đến viếng mộ Yersin.
Về khu mộ di tích lịch sử lưu niệm nhà bác học Yersin, ông Nhuận cho biết, gồm có hai khu.
Trong đó, khu vực 1 nằm trên đỉnh đồi có mộ, bia, khóm thờ nhà bác học Yersin, cây xanh cổ thụ quanh mộ… rộng khoảng 200-300m2.
“Đó là khu bảo vệ nghiêm ngặt của di tích quốc gia mộ nhà bác học Yersin nên hoàn toàn không có đề xuất nào và cũng không ai cho đụng chạm vào khu vực 1, dù chỉ đụng vào một cây cổ thụ…”, ông Nhuận nói.
Phần diện tích còn lại thuộc khu đồi tại Suối Dầu có mộ Yersin rộng khoảng 4ha là thuộc khu vực 2 của di tích quốc gia đã nêu. Theo ông Nhuận, quy định của Luật Di sản có cho phép đầu tư nhằm mục đích tôn tạo, phát huy giá trị di sản.
Còn thực tế xưa nay, các khu vực xung quanh đồi bên dưới, nằm ngoài khu mộ nhà bác học Yersin (khu vực 1) đều để nguyên cây bụi, chồi hoang, khi nhìn từ ngoài xã vào trông rất um tùm, hoang sơ.
Vì vậy, Trung tâm Bảo tồn di tích đã đề xuất cho phát dọn cây bụi, chồi hoang, dây leo ở khu vực 2 di tích quanh khu đồi mộ Yersin để trồng hoa và làm đường đi bộ nhằm tôn tạo cho khu di tích phần mộ của nhà bác học.
Ông Nhuận còn cho biết thêm, từ phía Hội Những người ái mộ bác sĩ Yersin còn đề xuất xây thêm đền thờ nhà bác học Yersin tại khu vực 2 của khu đồi di tích kể trên nhưng lãnh đạo sở vẫn chưa có ý kiến gì.
Vì vậy, lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao mời các đơn vị liên quan họp bàn thống nhất các nội dung về việc tôn tạo và phát huy giá trị di tích mộ nhà bác học Yersin để báo cáo lãnh đạo tỉnh xem xét.
Từng cho phép lập dự án “cải tạo, nâng cấp” di tích mộ Yersin
Phối cảnh tổng thể của Công ty CP Đầu tư Lạc Hồng về dự án “cải tạo, nâng cấp” khu di tích mộ nhà bác học A.Yersin (dự án đã bị dẹp bỏ không thực hiện- Ảnh tư liệu
Nhiều năm trước, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Chiến Thắng đã từng có các quyết định cho phép Công ty cổ phần Đầu tư Lạc Hồng lập dự án cải tạo, nâng cấp mộ nhà bác học Yersin.
Dự án đó định tác động vào cả khu vực 1 di tích quốc gia phần mộ của Yersin.
Đổi lại, nhà đầu tư là Công ty cổ phần Lạc Hồng được giao khu đất Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa (tại đường Trần Phú, bên biển Nha Trang) để lập dự án kinh doanh.
Tuy nhiên, chủ trương đó đã bị dư luận không đồng tình, bị kịch liệt phản đối nên cuối cùng cả dự án “tôn tạo” mộ Yersin và dự án kinh doanh lấy đất khu Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa đều không thực hiện.
