Giới thiệu sản phẩm nhập khẩu từ châu Âu tại một siêu thị ở TP.HCM – Ảnh: N.BÌNH
Nhân dịp tròn 4 năm kể từ khi EVFTA có hiệu lực, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cho biết đã tổ chức khảo sát Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) dưới sự thực hiện của Decision Lab.
Kết quả khảo sát ghi nhận gần 2/3 số người tham gia cho rằng họ đã nhận được lợi ích từ EVFTA, tuy nhiên ở những mức độ khác nhau.
Trong đó, có 27% công ty hiện đang nhận được những lợi ích từ mức độ vừa đến rất lớn, tăng đáng kể so với 18% vào năm 2023. Trong khi 1/4 khác, giảm so với 31% vào năm 2023, vẫn chưa thấy bất kỳ lợi ích hữu hình nào.
Theo đánh giá, EVFTA đã thúc đẩy đáng kể xuất khẩu của Việt Nam sang châu Âu, tăng vọt từ 35 tỉ euro vào năm 2019 lên tới hơn 48 tỉ euro vào năm 2023.
Sự tăng trưởng được thể hiện rõ trong các lĩnh vực như điện tử, dệt may, giày dép, nông nghiệp và hải sản.
Tuy nhiên, mức tăng xuất khẩu của EU sang Việt Nam khiêm tốn hơn nhiều, chỉ tăng từ 11 tỉ euro lên 11,4 tỉ euro trong cùng kỳ, làm tăng thêm sự mất cân bằng thương mại đáng kể.
Những thách thức cần vượt qua khi tận dụng EVFTA
Tuy vậy, BCI cũng chỉ ra một số trở ngại mà các doanh nghiệp châu Âu phải đối mặt khi tận dụng tối đa EVFTA. Đó là các yêu cầu pháp lý phức tạp và việc chính quyền địa phương không công nhận các tiêu chuẩn quốc tế.
Ngoài ra, việc các bên liên quan không hiểu rõ thỏa thuận, kết hợp với các vấn đề về định giá hải quan và thủ tục thông quan chưa minh bạch, làm phức tạp hóa hoạt động thương mại.
Các rào cản kỹ thuật, đặc biệt là trong lĩnh vực chứng nhận và thử nghiệm sản phẩm, cũng vẫn là một rào cản đáng kể.
“EVFTA chắc chắn đã tạo ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam. Tuy nhiên, khảo sát của chúng tôi cho thấy rằng mặc dù đã đạt được tiến triển nhưng vẫn còn nhiều thách thức.
Khi chúng ta bước vào năm thứ năm của thỏa thuận, điều quan trọng là phải tiếp tục nỗ lực đơn giản hóa các thủ tục, thống nhất các tiêu chuẩn và đảm bảo mọi người đều hiểu cách thức hoạt động của EVFTA”, Dominik Meichle, chủ tịch EuroCham Việt Nam, cho biết.
Phó chủ tịch EuroCham Jean-Jacques Bouflet cũng lưu ý những điều chỉnh chính sách gần đây tại Việt Nam đã tạo ra những thách thức cho các doanh nghiệp châu Âu hoạt động theo EVFTA.
“Những thay đổi này, bao gồm thuế tiêu dùng và thuế nội địa mới, cùng các rào cản kỹ thuật khi gia nhập đang kìm hãm toàn bộ tiềm năng của thỏa thuận”, ông nhận xét.
Ông Bouflet đã đưa ra các sáng kiến chiến lược như EuroCham sẽ tiếp tục thúc đẩy các giải pháp cho rào cản kỹ thuật đối với thương mại, đặc biệt là trong chứng nhận và thử nghiệm, đồng thời vận động cắt giảm thuế quan hơn nữa và đơn giản hóa các thủ tục hải quan.
Hiện EuroCham Việt Nam đang tích cực ủng hộ việc phê chuẩn đầy đủ Hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVIPA) như một bước quan trọng để mở khóa toàn bộ tiềm năng của EVFTA nhằm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Mặc dù các tổ chức EU đã phê duyệt, EVIPA vẫn yêu cầu phê chuẩn riêng lẻ từ tất cả 27 quốc gia thành viên EU, đến nay đã có 18 quốc gia thành viên đã phê chuẩn hiệp định.
