Nín thở với ‘thùng thuốc súng’ Trung Đông

Giữa nỗi lo về một cuộc chiến tàn khốc ở Trung Đông, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo – tổ chức liên chính phủ gồm 57 quốc gia – thông báo sẽ tổ chức cuộc họp đặc biệt cấp ngoại trưởng tại Saudi Arabia vào thứ tư (7-8) để thảo luận về xung đột Israel – Hamas, vụ ám sát thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh và “hành vi gây hấn của Israel đối với chủ quyền của I ran”.

Điều gì có thể xảy ra?

Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh giới quan sát nín thở chờ đợi màn đáp trả của Iran và các lực lượng ủy nhiệm của Tehran, khoảng một tuần sau vụ thủ lĩnh Hamas Haniyeh bị ám sát ở Iran, và vụ Israel giết chết chỉ huy quân sự cấp cao Fuad Shukr của Hezbollah ở Lebanon.

Iran đã bác bỏ những lời kêu gọi đàm phán liên quan kế hoạch phản ứng của họ và tuyên bố sẽ trừng phạt Israel.

Theo báo New York Times, trong bối cảnh xung đột Israel – Hamas tiếp diễn ở Dải Gaza, vụ ám sát ông Haniyeh đã khiến các quan chức Mỹ và Ả Rập ngày càng lo ngại một xung đột diện rộng có thể nổ ra tại Trung Đông.

Hiện nay Israel đang đối mặt với các mối đe dọa trả đũa không chỉ từ Iran mà còn từ các nhóm được Iran hậu thuẫn như Hezbollah ở Lebanon và Houthi ở Yemen.

Để chuẩn bị ứng phó, người đứng đầu Bộ Chỉ huy trung tâm Mỹ, tướng Michael Erik Kurilla, đã tới Israel hôm 5-8 để thảo luận về “các hoạt động chuẩn bị chung trong khu vực, như một phần của phản ứng trước các mối đe dọa ở Trung Đông”.

Tháng 4, sau cuộc tấn công của Israel vào khu phức hợp Đại sứ quán Iran tại Syria, Iran đã phóng 170 drone, hơn 30 tên lửa hành trình và hơn 120 tên lửa đạn đạo về phía Israel. Lần này Iran có thể sẽ phát động một cuộc tấn công tương tự nhưng còn có thêm khả năng Hezbollah sẽ tham gia vì nhóm này đang tìm cách báo thù cho chỉ huy cấp cao Fuad Shukr.

Theo trang Axios, tình báo Mỹ dự đoán xảy ra kịch bản trong đó có hai đợt tấn công: một đợt từ Hezbollah và một đợt từ Iran cùng một số lực lượng ủy nhiệm khác. Nhưng họ vẫn chưa rõ ai sẽ tấn công trước và sẽ dùng hình thức tấn công nào.

Nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng

Mỹ là một trong những nước đang tích cực tìm cách hạ nhiệt căng thẳng ở Trung Đông. Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết thông qua các kênh ngoại giao, Washington đang hối thúc các nước gửi tới Iran thông điệp: Leo thang căng thẳng ở Trung Đông không có lợi cho Tehran.

Thông điệp được đưa ra vào thời điểm mà Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken gọi là thời khắc quan trọng với Trung Đông. Ông Blinken cho biết Mỹ đang tham gia vào hoạt động ngoại giao mạnh mẽ, gần như suốt ngày đêm để “tháo ngòi nổ”.

“Tất cả các bên phải tránh leo thang, phải thực hiện các bước để giảm căng thẳng. Leo thang không có lợi cho bất cứ ai mà sẽ chỉ dẫn đến nhiều xung đột, bạo lực và bất ổn hơn mà thôi”, ông Blinken phát biểu tại Washington.

Đầu tuần này, Tổng thống Mỹ Joe Biden và Phó tổng thống Kamala Harris đã được cập nhật về tình hình Trung Đông, trong đó có những nỗ lực của Mỹ nhằm hỗ trợ quân sự cho Israel nếu nước này bị tấn công, cũng như các nỗ lực ngoại giao nhằm giảm căng thẳng trong khu vực và đạt được thỏa thuận ngừng bắn – thả con tin ở Gaza.

ôm 5-8, ông Blinken đã trao đổi với Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani và Ngoại trưởng Ai Cập Badr Abdelatty.

Các nhà ngoại giao trên khắp Trung Đông cũng đang nỗ lực kiềm chế căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran. Cuối tuần trước, Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi có chuyến đi hiếm hoi đến Tehran để gặp người đồng cấp Iran.

Jordan là đồng minh của phương Tây và đã giúp đánh chặn tên lửa, drone của Iran hồi tháng 4 khi Tehran tấn công trả đũa Israel.

Nỗi lo ‘chiến tranh tàn khốc’ ở Trung Đông

Căng thẳng đã leo thang đáng kể ở Trung Đông: vài giờ sau khi Israel tuyên bố tiêu diệt chỉ huy cấp cao của nhóm Hezbollah ở Beirut (Lebanon) thì rộ tin thủ lĩnh chính trị Hamas Haniyeh bị ám sát ở Tehran (Iran).