Ông Joe Biden chia sẻ niềm vui cùng vợ sau khi chính thức nhận đề cử làm ứng viên tổng thống của Đảng Dân chủ, tại Đại hội toàn quốc của Đảng Dân chủ vào năm 2020 – Ảnh: REUTERS
Ngày 21-7 (giờ Mỹ), Tổng thống Joe Biden đã chính thức tuyên bố dừng nỗ lực tranh cử trong cuộc bầu cử năm nay, đồng thời tiến cử Phó tổng thống Kamala Harris thay thế ông làm ứng viên của Đảng Dân chủ.
Trên mạng xã hội X, ông Biden viết: “Hôm nay tôi muốn bày tỏ sự ủng hộ và tán thành hoàn toàn của mình để bà Kamala Harris trở thành ứng cử viên của đảng (Dân chủ) chúng tôi”.
Theo giới quan sát, quyết định trên là kết thúc đầy bất ngờ đối với sự nghiệp chính trị kéo dài 50 năm qua của ông chủ Nhà Trắng thứ 46, chứng tỏ ông đã phải lùi bước trước sức ép từ nội bộ đảng Dân chủ sau màn tranh luận tệ hại hôm 27-6 vừa qua với cựu Tổng thống Trump.
Để hiểu hơn về quy trình đề cử ứng viên tổng thống và những gì có thể xảy ra tiếp theo, Hãng tin Reuters đã trao đổi với bà Elaine Kamarck – thành viên cấp cao tại viện nghiên cứu Brookings Institution, thành viên Uỷ ban quốc gia Đảng Dân chủ. Cuộc trao đổi diễn ra trước khi ông Biden có tuyên bố chính thức dừng tranh cử.
Đảng Dân chủ chỉ định ứng viên chính thức tại đại hội toàn quốc
Theo bà Kamarck, ông Biden đã dành vài tháng qua để thu hút gần 4.000 đại biểu Đảng Dân chủ bằng cách giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử sơ bộ ở các tiểu bang và vùng lãnh thổ của nước Mỹ.
Những đại biểu đó thường sẽ bỏ phiếu để ông trở thành ứng cử viên tổng thống chính thức của đảng tại Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ, dự kiến diễn ra từ ngày 19 đến 22-8.
Tuy nhiên, các quy tắc không ràng buộc hoặc bắt buộc các đại biểu phải làm như vậy và họ hoàn toàn có thể bỏ phiếu theo “lương tâm” của mình, nghĩa là họ có thể bỏ phiếu cho người khác ngoài ông Biden.
Từ trái qua: Thống đốc bang California Gavin Newsom, Phó tổng thống Kamala Harris và Thống đốc bang Michigan Gretchen Whitmer – Ảnh: TELEGRAPH
Một số ứng viên sáng giá hiện nay là ai?
Theo bà Kamarck, Phó tổng thống Kamala Harris hiện đứng đầu danh sách ứng viên thay thế tiềm năng, nhưng bà cũng gặp phải khởi đầu khó khăn và kết quả thăm dò không mấy khả quan.
Hiến pháp Mỹ quy định Phó tổng thống sẽ trở thành Tổng thống nếu tổng thống qua đời hoặc mất năng lực đảm đương nhiệm vụ, nhưng quy định này không ảnh hưởng đến quy trình liên đảng trong việc lựa chọn người được đề cử.
Một số cái tên sáng giá khác bao gồm: Thống đốc bang California Gavin Newsom, Thống đốc bang Michigan Gretchen Whitmer, Thống đốc bang Kentucky Andy Beshear, Thống đốc bang Illinois JB Pritzker. Cho đến nay, họ vẫn là những người ủng hộ ông Biden và nỗ lực giúp ông tái đắc cử.
Các nhà phân tích nhận định Phó Tổng thống Harris đang nắm giữ một số lợi thế rõ ràng khi bà nằm trong danh sách ứng cử viên chiến thắng vào năm 2020 và là người nhận được hàng triệu phiếu ủng hộ trong cuộc bầu cử sơ bộ năm nay.
Ngoài ra, bà đã vận động tranh cử trong nhiều tháng tại các bang dao động, là gương mặt đại diện cho nỗ lực thúc đẩy quyền phá thai của phụ nữ và điều quan trọng nhất, bà là ứng cử viên duy nhất có thể tiếp cận nguồn tài chính mà chiến dịch tranh cử của Biden – Harris đã tích lũy được.
Trước đó, nhiều nhà lập pháp bên đảng Dân chủ đã công khai tuyên bố sẽ ủng hộ bà Harris làm ứng cử viên của đảng nếu ông Biden rút lui.
Đảng Dân chủ chọn người nhận đề cử như thế nào?
Theo Ballotpedia, dự kiến Đại hội toàn quốc Đảng Dân chủ năm 2024 sẽ có sự hiện diện của khoảng 4.672 đại biểu, trong đó có 3.933 đại biểu cam kết – những người bị ràng buộc phải bỏ phiếu cho một ứng viên nhất định. Ngoài ra còn có 739 “siêu đại biểu” – là các thành viên cấp cao của đảng và có thể tự do bỏ phiếu cho ứng viên tại đại hội đảng.
Để đảm bảo nhận được đề cử, một ứng viên cần phải đạt được đa số phiếu, tức là có nhiều phiếu bầu hơn tất cả những ứng viên khác cộng lại.
Nếu không ai đạt được điều kiện đó thì sẽ diễn ra quá trình đàm phán và thương lượng giữa các đại biểu và lãnh đạo đảng, trong đó các đại biểu được tự do bầu cho bất cứ ứng viên nào theo lựa chọn của họ.
Các quy tắc sẽ được thiết lập và sẽ tiến hành biểu quyết gọi tên để chọn ra người nhận được đề cử.
Có thể phải mất vài vòng biểu quyết để một ứng viên giành được thế đa số và nhận đề cử chính thức.
Tiền gây quỹ tranh cử của ông Biden sẽ về đâu?
Chiến dịch tranh cử Biden – Harris đã vận động được 91 triệu USD vào cuối tháng 5, nhưng các chuyên gia về luật tài chính tranh cử không có ý kiến thống nhất về việc số tiền này có thể được chuyển giao như thế nào.
Vì bà Harris cũng có tên trong hồ sơ tranh cử nên nhiều chuyên gia tin rằng số tiền có thể được chuyển cho bà nếu bà nhận được đề cử.
Nhưng có một số tranh luận về việc liệu ông Biden có cần phải được đề cử chính thức trước với tư cách là ứng cử viên của đảng hay không trước khi việc chuyển giao được thực hiện.
Phó tổng thống Kamala Harris tại một sự kiện ở thành phố Detroit, bang Michigan, ngày 12-7-2021 – Ảnh: REUTERS
Bà Harris tuyên bố tự tin chiến thắng
“Tôi vinh dự có được sự tán thành của Tổng thống Joe Biden và mục tiêu của tôi là giành được đề cử [trở thành ứng viên tổng thống của Đảng Dân chủ]”, bà Kamala Harris tuyên bố, theo thông tin từ chiến dịch tranh cử Biden – Harris.
Nếu bà Harris trở thành ứng viên tổng thống của Đảng Dân chủ, bà sẽ trở thành người phụ nữ gốc Á và da màu đầu tiên chạy đua vào Nhà Trắng ở nước Mỹ – một quốc gia đã từng có tổng thống da màu và chưa từng có người phụ nữ nào từng làm tổng thống trong hơn hai thế kỷ.
“Động thái này sẽ là một canh bạc chưa từng có của Đảng Dân chủ”, hãng tin Reuters nhận định.
Nhà Clinton ca ngợi quyết định của ông Biden
Cựu Tổng thống Bill Clinton và cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton đã ca ngợi quyết định rút lui của ông Biden, đồng thời bày tỏ sự ủng hộ của họ đối với Phó Tổng thống Kamala Harris.
Nhà Clinton ca ngợi “sự nghiệp phục vụ phi thường của Biden”. Họ cũng nói “rất vinh dự” được cùng ông Biden ủng hộ bà Harris trở thành ứng cử viên Đảng Dân chủ “và sẽ làm bất cứ điều gì có thể để hỗ trợ bà ấy”.
“Không có gì khiến chúng tôi lo lắng cho đất nước của mình hơn mối đe dọa từ nhiệm kỳ thứ hai của Trump”, Hãng tin AFP dẫn thông cáo từ nhà Clinton.
Bà Pelosi ca ngợi ông Biden, nhưng chê bà Harris
Cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã ca ngợi Tổng thống Joe Biden vì quyết định không tái tranh cử, nhưng không ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris.
“Tổng thống Joe Biden là một người Mỹ yêu nước và luôn đặt đất nước lên hàng đầu. Di sản về tầm nhìn, giá trị và khả năng lãnh đạo của ông khiến ông trở thành một trong những tổng thống có ảnh hưởng nhất trong lịch sử Mỹ”, Đài CNN dẫn lời bà Pelosi.
