Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ngày 24-9 – Ảnh: REUTERS
Theo báo New York Times, ngày 24-9 (giờ địa phương), Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian phát biểu lần đầu tiên tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.
Mong muốn hòa giải với phương Tây
Bài phát biểu nhanh chóng gây xôn xao trong giới quan sát khi bất ngờ sử dụng ngôn từ và giọng điệu mang tính xoa dịu, hòa giải.
Trọng tâm bài phát biểu của ông Pezeshkian là lời khẳng định ông được bầu để dẫn dắt Iran bước vào kỷ nguyên cải cách trong nước và đóng góp mang tính xây dựng cho các vấn đề toàn cầu.
Tân tổng thống Iran cũng tuyên bố ông không muốn gây chiến tranh hay căng thẳng với bất kỳ nước nào.
Ông Pezeshkian phát biểu: “Cộng hòa Hồi giáo Iran mong muốn bảo vệ an ninh của chính mình và không tạo sự mất an ninh với các nước khác.
Chúng tôi muốn hòa bình cho tất cả mọi người và không muốn chiến tranh hay xung đột với bất kỳ ai”.
Bên cạnh đó, tổng thống Iran còn ca ngợi thỏa thuận về hạt nhân mà Tehran từng đạt được với phương Tây là thành tựu ngoại giao lớn.
Ông khẳng định Iran sẵn sàng đàm phán với các bên liên quan nhằm khởi động lại thỏa thuận trên và gỡ bỏ các lệnh trừng phạt của Mỹ.
“Chúng ta đứng trước cơ hội vượt qua các giới hạn và bước vào kỷ nguyên mới. Kỷ nguyên này sẽ bắt đầu bằng việc công nhận những lo ngại an ninh của Iran và việc hợp tác giải quyết các thách thức chung. Tôi hy vọng thông điệp này từ Iran sẽ được cân nhắc cẩn thận”, ông Pezeshkian tuyên bố.
Những lời lẽ nhẹ nhàng trên đối lập với ngôn từ cứng rắn thường thấy của các đời lãnh đạo Iran tiền nhiệm.
Trước đây, các đời tổng thống Iran thường sử dụng bài phát biểu trước Đại hội đồng để thể hiện sự chống đối với Mỹ. Các tuyên bố này thường đi kèm lời đe dọa trả thù Washington.
Cành ô liu không dành cho Israel
Tuy nhiên, “cành ô liu” của ông Pezeshkian vẫn không được chìa cho Israel. Tại Đại hội đồng, tổng thống Iran lên án Israel vì “những tội ác tàn bạo tại Gaza” và chuỗi cuộc tấn công gần đây tại Lebanon.
Một cụ già ở phía nam Lebanon được các tình nguyện viên hỗ trợ di tản sau khi nhận cảnh báo từ quân đội Israel ngày 23-9 – Ảnh: AFP
Ông Pezeshkian cũng tố cáo Israel tiến hành cuộc chiến ngầm với Iran bằng cách ám sát các nhà khoa học hạt nhân, nhà ngoại giao và “quốc khách ngay trên đất Iran” của nước này.
Tổng thống Iran kêu gọi cộng đồng quốc tế phải lập tức tạo điều kiện ngừng bắn ở Gaza và “chấm dứt sự tàn bạo vô vọng của Israel ở Lebanon trước khi nó bao trùm cả khu vực (Trung Đông) và thế giới”.
Đáng chú ý, bất chấp những chỉ trích gay gắt trên, tổng thống Iran không hề đưa ra lời dọa nạt trực tiếp nào hướng về Tel Aviv.
Khó khăn trong nước
Những tuyên bố trên của ông Pezeshkian thể hiện rõ quan điểm của Tehran hiện tại muốn có cơ hội tốt nhất để phát triển đất nước.
Tuy nhiên, giới phân tích lo ngại những đề xuất của tổng thống Iran không phản ánh chân thực hướng đi của nước này, nơi lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) có khả năng hoạt động khá độc lập khỏi chính quyền dân sự.
Hôm 1-8, lễ tang của thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh và vệ sĩ được tổ chức một ngày trước đó ở thủ đô Tehran của Iran – Ảnh: CNN
Ông Ali Vaez, người đứng đầu bộ phận Iran của Tổ chức Khủng hoảng quốc tế, đánh giá: “(Ông Pezeshkian) đối mặt bài toán cân bằng rất khó nhằn tại New York. Nhiều ưu tiên ông ấy theo đuổi mâu thuẫn nhau.
Ông ta muốn cải thiện quan hệ với phương Tây, mặc dù Tehran có quan điểm tương phản với phương Tây về hai cuộc chiến ở Gaza và Ukraine”.
Trong một diễn biến khác, giữa lúc ông Pezeshkian phát biểu, phái đoàn ngoại giao của Iran tại Liên Hiệp Quốc tuyên bố hủy buổi họp báo ngày 25-9 của ông.
Việc hủy họp báo bất ngờ trên được đánh giá bất thường. Quyết định được đưa ra sau khi ông Pezeshkian dấy lên nhiều luồng dư luận trái chiều tại Iran sau những chia sẻ với báo chí Mỹ hôm 23-9.
Khi đó, tổng thống Iran khẳng định “Tehran sẵn sàng tháo ngòi căng thẳng với Israel và hạ vũ khí nếu Tel Aviv làm điều tương tự”.
Tuyên bố trên được không ít nhà bình luận chính trị có khuynh hướng bảo thủ đánh giá là phát biểu “vượt thẩm quyền”.
