Quy định mới của Ngân hàng Nhà nước mở ra cơ hội cho người có nhu cầu vay món nhỏ được vay ngân hàng với thủ tục đơn giản hơn – Ảnh: PHƯƠNG QUYÊN
Quy định mới này được kỳ vọng sẽ thu hút khách hàng có nhu cầu vay những khoản tiền nhỏ, thay vì tìm đến công ty tài chính hay tín dụng đen, do NH không còn đòi hỏi khách hàng có đầy đủ các giấy tờ chứng minh phức tạp như trước. Tuy nhiên, trong thực tế, việc vay tiêu dùng tại NH cũng không mấy dễ dàng.
Đơn giản hơn nhưng không dễ dàng
Sau khi nghe thông tin về quy định mới liên quan đến thủ tục cho vay tiêu dùng, anh Tuấn (quận Gò Vấp, TP.HCM), có thu nhập khoảng 10 triệu đồng/tháng, cho biết sẽ tìm hiểu thủ tục để vay khoảng 100 triệu đồng sửa lại căn nhà.
“Tôi đã có ý định sửa lại căn nhà cho cha mẹ dưới quê, nhưng mới để dành được hơn 50 triệu đồng. Nếu thủ tục thuận lợi, tôi sẽ vay thêm 100 triệu đồng để đủ tiền sửa nhà”, anh Tuấn nói.
Chị Tuyết Anh (quận 12, TP.HCM) cũng rất hào hứng khi cho biết rất muốn đổi xe máy, mua một chiếc tủ lạnh xịn hay mua một chiếc ghế massage… nhưng lâu nay vẫn rất đắn đo do ngại vay công ty tài chính trong khi thủ tục NH rườm rà.
“Vợ chồng tôi làm cũng có dư, nhưng tôi chỉ dám mua từng thứ, đến khi để dành đủ rồi mới dám mua món khác. Nếu thủ tục NH đơn giản hơn, tôi sẽ mạnh dạn vay”, chị Tuyết Anh cho biết.
Tuy nhiên, một số khách hàng đã thử tìm hiểu và cho biết để vay được của NH là không hoàn toàn dễ dàng. Cần 80 triệu đồng để hoàn thiện việc sửa căn hộ, anh T.T.Q. (Tây Mỗ, Hà Nội) cho biết vừa đi tìm hiểu thủ tục ở hai NH để vay khoản tiền này trong một năm nhưng thấy cũng rất “chua”.
Theo anh Q., dù với quy định mới, khách không phải chứng minh phương án vay vốn khả thi, nhưng người vay vẫn phải chứng minh khả năng trả nợ và nơi làm việc, nơi ở…, thậm chí có NH còn yêu cầu khách phải cung cấp thông tin cả của người đồng trả nợ nữa.
“NH yêu cầu tôi phải sao kê bảng lương sáu tháng gần nhất kèm hợp đồng lao động hoặc quyết định tăng lương mới nhất. Ngoài ra, tôi còn phải cung cấp bản photo căn cước công dân, giấy đăng ký kết hôn và người đồng trả nợ là vợ gồm: họ tên, ngày tháng năm sinh, căn cước công dân, nơi làm việc…”, anh T.T.Q. cho hay và băn khoăn là lãi suất cho vay vẫn 10,5%/năm chứ không rẻ.
Chị V.M.N. (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), người vừa vay 50 triệu đồng mua xe máy cho con đi làm, cho biết việc phải cung cấp căn cước công dân, bảng lương… theo yêu cầu của NH, chị phải mở tài khoản trả lương ở chính NH đó. Hằng tháng, NH sẽ trích nợ tự động tiền gốc và lãi của khoản vay.
“NH cũng hỏi đại lý bán xe về việc tôi mua xe. Sau khi tôi nhận được xe, NH giải ngân tiền mua xe cho đại lý luôn. Như vậy, NH làm chặt chẽ. Còn với người vay cũng tiện và thuận lợi”, chị V.M.N. kể.
Vẫn phải chứng minh phương án trả nợ
Ông Đào Minh Tú, phó thống đốc NH Nhà nước, cho biết việc ban hành thông tư 12, trong đó quy định những khoản cho vay dưới 100 triệu đồng không cần có phương án kinh doanh vay khả thi, là nhằm tạo điều kiện cho người vay món nhỏ. “Mục tiêu là tạo thuận lợi hơn cho người vay, tháo bỏ các điều kiện trước đây được xem là quá chặt chẽ nhằm đẩy mạnh tài chính tiêu dùng”, ông Tú nói.
Cũng theo ông Tú, hoạt động tín dụng tiêu dùng tại Việt Nam những năm qua tăng trưởng mạnh mẽ cả về quy mô và đa dạng về sản phẩm. Đến nay, tổng dư nợ cho vay phục vụ đời sống, tiêu dùng tại Việt Nam đạt 2,9 triệu tỉ đồng, tương đương 20% tổng dư nợ nền kinh tế.
“Việc bỏ bớt quy định trong quá trình phê duyệt hồ sơ vay vốn không có nghĩa là nó khiến quy trình phê duyệt khoản vay trở nên lỏng lẻo, mà là để cho phù hợp với yêu cầu của thực tế cũng như giúp đẩy mạnh tài chính tiêu dùng trong thời gian tới”, ông Tú nhấn mạnh.
Theo ông Lê Hoàng Tùng – phó tổng giám đốc Vietcombank, NH này đã có văn bản nội bộ triển khai quy định này, trong đó khách hàng không cần chứng minh phải có phương án sử dụng vốn khả thi với khoản vay dưới 100 triệu đồng, chỉ cần tối thiểu các thông tin về mục đích sử dụng vốn hợp pháp, khả năng tài chính.
“Chính sách này là cơ sở để chúng tôi phát triển các sản phẩm tín dụng tiêu dùng trên kênh số”, ông Tùng cho biết.
Tuy nhiên, trao đổi với Tuổi Trẻ, tổng giám đốc một NH cổ phần tại TP.HCM cho biết việc khách hàng không phải chứng minh phương án vay khả thi không đồng nghĩa với việc không phải chứng minh phương án hoàn trả khoản vay, bởi nguyên tắc bất di bất dịch của NH từ trước đến nay là cho vay phải đảm bảo khả năng thu hồi nợ.
“Dựa trên thông tin khách hàng cung cấp và bằng nhiều công cụ khác, NH sẽ phải đánh giá xem khách hàng có khả năng trả nợ hay không. Tuy nhiên, thủ tục sẽ đơn giản hơn nhiều so với các khoản vay lớn và đã có vài NH phát triển các ứng dụng cho vay để đẩy mạnh phân khúc cho vay này”, vị này thông tin.
Trả lời câu hỏi có phải các NH đang cạnh tranh với các công ty tài chính để thu hút đối tượng khách hàng nhỏ lẻ vốn rất ngại đến NH, vị này cho biết tuy cùng cho vay món vay nhỏ hơn nhưng NH và công ty tài chính có những đối tượng khách hàng riêng và tiêu chí của NH sẽ cao hơn.
Góp phần ngăn chặn tín dụng đen
Theo bà Nguyễn Linh Phương – phó vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NH Nhà nước), từ 1-7, với khoản vay có giá trị nhỏ không vượt quá 100 triệu đồng, khách hàng không phải cung cấp phương án sử dụng vốn khả thi.
Theo đó, NH cho vay chỉ cần có thông tin tối thiểu về mục đích sử dụng vốn hợp pháp và khả năng tài chính của khách hàng trước khi quyết định cho vay vốn. Với khoản vay có giá trị nhỏ này, tổ chức tín dụng chủ động có các biện pháp kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay.
“Đây là những điểm mới nhằm thúc đẩy nhanh hơn quá trình thẩm định và cho vay vốn, giúp khách hàng tiếp cận vốn vay nhỏ nhanh chóng, thuận tiện hơn, từ đó giúp hạn chế tín dụng đen”, bà Phương khẳng định.
Phải đảm bảo phương án trả nợ, lãi suất cao hơn
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Quốc Hùng, tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, cho biết triển khai thông tư 12, các NH sẽ xây dựng quy trình, điều kiện, thủ tục để cho vay món nhỏ dưới 100 triệu đồng với tinh thần đảm bảo thuận lợi nhất. Với dữ liệu khách hàng được xác thực, các NH có thêm thông tin để triển khai cho vay.
Tuy nhiên khi cho vay, NH phải đảm bảo thu hồi được nợ, vì đây là tiền của người gửi tiền nên không có chuyện dễ dàng được. Do đó, dù không phải chứng minh phương án sử dụng vốn khả thi nhưng khách hàng phải chứng minh được khả năng trả nợ gốc và tiền lãi.
Đó là tình hình tài chính như thu nhập, nguồn thu của khách vay… để sau khi vay vốn còn phải có nguồn trả cho NH . Ngoài ra, NH cho vay cũng phải nắm mục đích sử dụng vốn vay là để xây sửa nhà hay mua xe, đồ dùng trong gia đình…
“Nói tóm lại không có chuyện NH dễ dàng cho vay mà vẫn phải đảm bảo thu hồi được nợ”, ông Hùng nhấn mạnh và cho rằng lãi vay của khoản vay tiêu dùng không có tài sản đảm bảo chắc chắn cao hơn đối với cho vay sản xuất kinh doanh và khoản vay có tài sản đảm bảo.
