Tang lễ những người đã thiệt mạng trong vụ nổ máy nhắn tin tại thủ đô Beirut, Lebanon hôm 18-9 – Ảnh: REUTERS
Ngày 19-9, nhóm vũ trang Hezbollah tại Lebanon đã rơi vào hỗn loạn sau khi làn sóng tấn công chết chóc thứ hai, với hàng loạt vụ nổ bộ đàm, quét qua các thành trì của họ trên khắp Lebanon, gây áp lực về việc phải trả đũa Israel.
Ngoài sức tưởng tượng
Israel không xác nhận hay phủ nhận bất cứ vai trò nào trong các vụ nổ nhưng theo các nguồn tin, cơ quan tình báo Mossad của Israel đứng sau vụ việc và đây là hoạt động phức tạp, được lên kế hoạch trong thời gian dài.
Hàng loạt máy nhắn tin, bộ đàm của Hezbollah và những người khác phát nổ ở các siêu thị, tại đám tang, trên đường phố… khắp Lebanon vào hôm 17 và 18-9.
Theo AFP, số người thương vong quá lớn sau các vụ nổ đã khiến lực lượng y tế ở Lebanon quá tải. Tại một bệnh viện ở thủ đô Beirut, bác sĩ Joelle Khadra cho biết “các vết thương chủ yếu ở mắt và tay với mảnh vỡ găm vào mắt và một số người bị mất thị lực”.
Tại bệnh viện khác, một bác sĩ kể lại ông đã làm việc suốt đêm và những vết thương này “ngoài sức tưởng tượng, chưa từng thấy thứ gì giống như vậy”.
Các nhóm được Iran hậu thuẫn như Hezbollah từ lâu dễ bị Israel tấn công bằng các công nghệ tinh vi. Năm 2020, Israel ám sát nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran Mohsen Fakhrizadeh bằng một robot trí tuệ nhân tạo (AI) được điều khiển từ xa qua vệ tinh. Israel cũng dùng tin tặc để cản trở Iran phát triển hạt nhân.
Vẫn còn bàng hoàng vì cuộc tấn công nhắm vào hệ thống liên lạc của mình, nhóm vũ trang Hezbollah tuyên bố Israel phải “chịu hoàn toàn trách nhiệm về tội gây hấn này” và thề sẽ trả thù.
Thiết bị gì?
Hình ảnh về thiết bị bộ đàm phát nổ cho thấy có logo ICOM (nhà sản xuất thiết bị thu phát sóng vô tuyến của Nhật Bản) bên trong và trông giống với mẫu IC-V82 của công ty này, nhưng ICOM tuyên bố đã ngừng sản xuất thiết bị đó từ lâu. Còn với máy nhắn tin, các thông tin hiện tại xoay quanh Gold Apollo nhưng công ty Đài Loan này nói đã cấp phép cho Công ty BAC Consulting dùng nhãn hiệu của mình.
Giới phân tích cho biết những kẻ tấn công có thể đã cài thuốc nổ vào máy nhắn tin trước khi chuyển cho Hezbollah. Một nguồn tin thân cận với Hezbollah nói các máy nhắn tin này được nhập khẩu gần đây và có vẻ như đã bị “phá hoại ngay từ đầu”.
Thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah từng lo ngại nguy cơ bị Israel theo dõi điện thoại di động nên nhóm này đã chuyển sang dùng máy nhắn tin để liên lạc. Trong nhiều năm qua, ông thúc đẩy Hezbollah đầu tư vào máy nhắn tin, loại máy có khả năng nhận dữ liệu hạn chế nhưng sẽ không tiết lộ vị trí của người dùng hoặc các thông tin gây hại khác.
“Các bạn hỏi tôi điệp viên đang ở đâu, tôi sẽ trả lời rằng chiếc điện thoại trong tay các bạn, trong tay vợ các bạn và trong tay con cái các bạn chính là điệp viên”, ông Nasrallah nói trên truyền hình hồi tháng 2. Do đó ông kêu gọi: “Chôn nó đi. Đặt nó vào một chiếc hộp sắt và khóa lại”.
Tuy nhiên các quan chức tình báo Israel lại nhìn thấy cơ hội. Thậm chí trước khi ông Nasrallah quyết định mở rộng việc sử dụng máy nhắn tin, Israel đã đưa ra kế hoạch thành lập một công ty bình phong đóng vai trò là nhà sản xuất máy nhắn tin quốc tế.
BAC Consulting vẻ ngoài là công ty có trụ sở tại Hungary, ký hợp đồng sản xuất các thiết bị thay mặt cho Công ty Đài Loan Gold Apollo. Nhưng trên thực tế công ty này “là một phần trong mặt trận Israel”. Họ cho biết ít nhất hai công ty vỏ bọc khác cũng được lập ra để che giấu danh tính thực sự của những người tạo ra máy nhắn tin: sĩ quan tình báo Israel.
BAC Consulting đã tiếp nhận các khách hàng bình thường và sản xuất một loạt máy nhắn tin thông thường. Nhưng khách hàng duy nhất thực sự quan trọng là Hezbollah và máy nhắn tin sản xuất cho nhóm này là loại “đặc biệt”. Chúng được sản xuất riêng, trang bị pin có cài thuốc nổ PETN.
Máy nhắn tin bắt đầu được chuyển đến Lebanon vào hè 2022 với số lượng nhỏ, nhưng sản lượng nhanh chóng tăng lên sau khi ông Nasrallah “tố giác” điện thoại di động.
Đối với Hezbollah, việc dùng máy nhắn tin là biện pháp phòng thủ. Nhưng ở Israel, các sĩ quan tình báo gọi máy nhắn tin này là những cái “nút bấm” có thể kích hoạt khi thời cơ chín muồi. Và có vẻ như khoảnh khắc đó đã đến vào tuần này.
Bình luận về những chiếc máy nhắn tin phát nổ, báo New York Times cho rằng Israel đã tạo ra những “con ngựa thành Troy” thời hiện đại xâm nhập Lebanon.
Phát biểu trước nội các an ninh cuối tuần trước, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết ông sẽ làm mọi thứ cần thiết để giúp hơn 70.000 người Israel bị di dời do cuộc giao tranh với Hezbollah trở về nhà. Ông nói những cư dân đó không thể trở về nếu không có “sự thay đổi cơ bản về tình hình an ninh ở phía bắc”.
Nhiều nước cảnh báo
Hôm 18-9, Ngoại trưởng Lebanon Abdallah Bou Habib cảnh báo “cuộc tấn công trắng trợn vào chủ quyền và an ninh của Lebanon” là diễn biến nguy hiểm có thể “báo hiệu một cuộc chiến rộng lớn hơn”. Còn đại sứ Iran tại Liên Hiệp Quốc cho biết Iran “có quyền thực hiện các biện pháp trả đũa” sau khi đại sứ Iran tại Lebanon bị thương trong vụ nổ máy nhắn tin.
Nhà Trắng đã cảnh báo tất cả các bên tránh “bất cứ hành động leo thang nào”. Trong khi đó, Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi cáo buộc Israel đang đẩy Trung Đông đến bờ vực chiến tranh khu vực khi có các bước đi leo thang nguy hiểm trên nhiều mặt trận.
