Một số hãng xe cho rằng các chuẩn an toàn 5 sao “không thực tế” đẩy giá xe lên cao mà không làm lợi cho người dùng nhiều – Ảnh: Euro NCAP
Nếu phải so sánh khả năng an toàn của xe hiện tại và xe 10 năm trước, điểm khác biệt lớn nhất không tới từ cấu trúc xe. Thay vào đó, các công nghệ an toàn và hỗ trợ người lái tân tiến ADAS mới là khác biệt lớn nhất.
Những công nghệ này xuất hiện vừa vì người dùng cần sử dụng, vừa vì các tổ chức an toàn yêu cầu xe mới trang bị chúng để đạt chuẩn 5 sao.
Tuy vậy, nhiều hãng xe hàng đầu đã bày tỏ lo ngại về việc này. Họ cho rằng những tổ chức thử nghiệm an toàn độc lập, chẳng hạn như ANCAP tại Úc, đang khiến người dùng mù quáng theo đuổi “xe 5 sao an toàn” và không chấp nhận bất cứ xe nào đạt chuẩn thấp hơn.
Mitsubishi từng phải rút sản phẩm khỏi Úc vì bị chấm 0 sao an toàn, dù mẫu xe tương đồng 99% tới từ Renault trước đó được chấm 3 sao nhờ… chấm chuẩn cũ – Ảnh: ANCAP
Việc chuẩn 5 sao giờ bắt buộc các công nghệ an toàn tân tiến có mặt (trong khi chưa chắc người dùng đã dùng tới) trực tiếp đẩy giá xe lên cao. Các chi tiết như cảm ứng đắt đỏ đi kèm phần mềm điều khiển phức tạp yêu cầu chi phí phát triển và sản xuất lớn. Mitsubishi hay Hyundai là một số bên từng chia sẻ thực tế này với báo giới Úc.
Một điểm đáng chú ý là phần lớn các mẫu xe trượt chuẩn an toàn 5 sao trượt vì hạng mục này trong khi điểm cấu trúc “truyền thống” đủ chuẩn cao nhất. Lấy ví dụ, công nghệ đèn pha chiếu sáng (tại Bắc Mỹ) hay phanh khẩn cấp tự động (tại châu Âu hoặc Úc) thường xuyên khiến xe thử nghiệm bị chấm thấp hơn một hoặc 2 bậc so với điểm tối đa có thể đạt được từ các hạng mục khác.
Bên cạnh đó, việc tiêu chuẩn thử nghiệm được (hoặc bị) cập nhật liên tục làm chênh lệch nhận thức người dùng. Một trong những thương hiệu chỉ trích vấn đề này rõ ràng nhất là Mitsubishi tại Úc. Hãng từng bị đánh 0 sao an toàn trên mẫu van Express, buộc phải rút dòng sản phẩm này khỏi Úc.
Hyundai bị thiệt vì Palisade ra mắt đúng thời điểm ANCAP đưa vào chuẩn thử nghiệm mới khắt khe hơn trong khi các đối thủ đều được thử chuẩn cũ – Ảnh: ANCAP
Cần nói thêm rằng mẫu van Mitsubishi Express nói trên dùng lại phần cứng của Renault Trafic – mẫu xe được chấm 3 sao an toàn Euro NCAP nhờ chuẩn thử nghiệm khi đó nhẹ nhàng hơn.
Giám đốc điều hành Mitsubishi Úc Shaun Westcott từng trực tiếp lên tiếng với báo giới nước này vào giữa năm 2023 rằng “3 sao an toàn liệu ổn không? Tôi tới từ những quốc gia nơi 3 sao an toàn là chấp nhận được”.
“Châu Âu và Euro NCAP cho rằng 3 sao an toàn là ổn. New Zealand cũng vậy nhưng Úc (ANCAP) thì không. Hoặc 5 sao, hoặc không gì cả”.
Các công nghệ an toàn như phanh khẩn cấp tự động khiến giá xe mới bị đẩy lên không ít – Ảnh: ANCAP
Về phía Hyundai, họ từng có Palisade bị chấm 4 sao vào 2022 với ANCAP khi đó đánh giá “mọi xe cùng phân khúc đều đạt 5 sao”. Tuy nhiên, chỉ có mình Palisade là được thử nghiệm bằng chuẩn mới khắt khe hơn. Các xe cùng phân khúc trước đó đều được thử nghiệm chuẩn cũ, thậm chí Toyota Land Cruiser Prado còn được thử và chấm 5 sao từ… 2011.
Chính vì các tổ chức thử nghiệm an toàn liên tục cập nhật tiêu chuẩn, xe mới vô hình chung lại gặp bất lợi về điểm số so với xe cũ. Thậm chí 2 xe được chấm 5 sao an toàn chỉ cách nhau một năm, trên thực tế, lại có khả năng an toàn chênh nhau khá xa.
Đáp trả lại các hãng xe, phía ANCAP cho rằng họ khuyến khích các hãng xe nên đạt chuẩn an toàn 5 sao vì người dùng muốn vậy. Người dùng là bên đưa ra quyết định cuối cùng, ANCAP chỉ là bên cung cấp thông tin và thang điểm của họ chỉ là thước đo tham khảo.
