Anh Quang Anh – nhà báo ô tô xe máy, chuyên gia phân tích thị trường và phát triển sản phẩm – Ảnh: HOÀNG DŨNG
Trong chương trình Trên Ghế ngày 8-2, chuyên gia cho rằng thị trường xe xanh Việt Nam năm 2025 sẽ chứng kiến những thay đổi quan trọng.
Thị trường Việt Nam phát triển ngoài dự đoán
* Xe xanh hiện nay được chia thành 3 nhóm chính gồm xe hybrid (HEV), xe hybrid cắm sạc (PHEV) và xe điện (EV). Anh dự đoán thế nào về thị trường xe xanh Việt Nam 2025?
– Tôi nghĩ rằng năm 2025 sẽ “xanh” hơn 2024.
Thị trường ô tô ở Việt Nam vẫn tương đối nhỏ trong cả khu vực và toàn cầu. Tuy nhiên, tốc độ điện hóa lại rất nhanh. Xét chung HEV và PHEV, doanh số bán hàng năm 2024 gấp 4 lần so với năm 2023. Còn thị phần xe điện từ 7,8% năm 2023 tăng lên 14% vào năm 2024.
Mức tăng trưởng như trên vô cùng ấn tượng với một thị trường nhỏ. Tốc độ này nhanh đến mức nhiều hãng xe tại Việt Nam còn không dự báo được.
Phía sau tốc độ điện hóa nhanh như vậy, thị trường xe xanh tại Việt Nam có sự phân hóa rõ rệt.
Xe HEV chủ yếu tập trung vào phân khúc dưới 1 tỉ đồng, vốn chiếm sản lượng rất lớn. Xe PHEV tập trung ở phân khúc trên 1 tỉ đồng đối với thương hiệu phổ thông và khoảng 4 tỉ đối với các thương hiệu hạng sang.
Tuy nhiên, điều tôi nghĩ đến nhiều hơn là cuộc cạnh tranh giữa xe hybrid và xe điện. Năm qua, xe điện chứng kiến “cú hích” rất lớn từ VinFast khi bán tới hơn 87.000 xe.
Trong khi đó, các hãng xe Trung Quốc đang gặp những khó khăn chưa có lời giải tại Việt Nam. Để hạn chế bớt những tổn thương về kinh doanh, họ sẽ quay sang tập trung vào nhóm xe HEV và PHEV.
Về thị trường 2025, các thương hiệu Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ phải đối mặt với 3 nỗi lo.
Thứ nhất, họ phải hybrid hóa sản phẩm. Dù doanh số rất cao trong năm qua nhưng các mẫu xe như Mitsubishi Xpander rất cần mang về phiên bản động cơ hybrid.
Thứ hai, khi bổ sung động cơ hybrid, những mẫu xe đó tiếp tục phải đối mặt với các đối thủ vốn có. Ví dụ, đối thủ của Xpander là XL7 hybrid đã phân phối ở Việt Nam.
Thứ ba, ngoài việc cạnh tranh với các xe hybrid khác, các mẫu xe này vẫn còn một đối thủ lớn hơn là xe điện VinFast. Chẳng hạn, hãng xe Việt đã công bố sẽ giới thiệu Limo Green cùng phân khúc MPV như Xpander hay XL7 với giá bán tương đương.
Đây là bài toán rất khó để giải đối với các thương hiệu Nhật Bản và Hàn Quốc. Nếu họ không kịp thời thích ứng, thậm chí có thể các dòng xe đó sẽ bước vào giai đoạn thoái trào như phân khúc A hiện nay. Khi đó, xe xăng và xe HEV sẽ bị thế chân bởi xe PHEV và EV phổ thông.
Bài toán khó với xe Nhật, Hàn
* Năm qua, Innova Cross là mẫu HEV bán chạy nhất thị trường, Toyota cũng có nhiều dòng xe HEV nhất. Vậy năm 2025 sẽ có những chuyển biến như thế nào?
– Theo những con số tôi có được, trong khoảng 2 năm qua, doanh số nhóm xe HEV và PHEV hạng sang tương đương với các thương hiệu phổ thông dù họ không chính thức công bố rộng rãi.
Các báo cáo bán hàng của VAMA chủ yếu chỉ thể hiện doanh số các dòng xe HEV và PHEV của các thương hiệu phổ thông từ năm 2024 nên hầu hết sự chú ý của giới quan sát tập trung vào đó. Nhưng thực tế thị trường xe hybrid tại Việt Nam đã sôi động từ vài năm trước.
Trong thời gian tới, phân khúc MPV cỡ C sẽ chứng kiến sự cạnh tranh khốc liệt của các mẫu xe hybrid. Đó là cuộc cạnh tranh về mặt thương hiệu giữa nhóm xe Nhật, Hàn với nhóm xe Trung Quốc và nhóm xe điện của VinFast. Nhìn theo động cơ, đây là cuộc cạnh tranh giữa các mẫu xe HEV, PHEV và EV có giá bán dễ tiếp cận.
Như đã nói, đây là bài toán cực kỳ khó đối với các thương hiệu Nhật Bản và Hàn Quốc. Dù có lợi thế đã gia nhập thị trường Việt Nam và in sâu vào tiềm thức người tiêu dùng nhưng trước sự thay đổi của thời cuộc, họ đang gặp những thách thức mới. Nếu không thay đổi thật nhanh và mạnh mẽ, họ sẽ đối mặt với những nguy cơ rất lớn.
* Như anh đã nói, các hãng Trung Quốc đang gặp phải “hòn đá tảng” VinFast ở xe điện nên sẽ chuyển sang xe PHEV và HEV. Diễn biến nhóm xe PHEV trong năm 2025 sẽ như thế nào?
– PHEV là công nghệ cầu nối giữa HEV và EV. Với những ai đang đi xe HEV, muốn trải nghiệm xe điện nhưng còn lưỡng lự thì PHEV là lựa chọn dành cho họ.
Xe PHEV năm 2025 sẽ có sự tăng trưởng đều ở cả nhóm xe hạng sang và xe phổ thông. Với xe hạng sang, Volvo dường như đang dẫn đầu khi có 3 dòng xe sử dụng công nghệ này, nhiều nhất thị trường.
Năm 2025, nhóm xe PHEV hạng sang sẽ có thêm Mercedes-Benz. Cách đây 2 năm hãng xe Đức từng thử nghiệm mẫu S580e nhưng không đưa ra thị trường. Năm nay, hãng sẽ công bố và bán ra một mẫu SUV sử dụng động cơ PHEV.
Trong khi đó, những thương hiệu hạng sang khác như Audi, BMW… chưa có dấu hiệu rõ ràng về việc phân phối xe PHEV tại Việt Nam. Hầu hết chỉ dừng lại ở mức thăm dò thị trường.
Với xe phổ thông sẽ có sự phân hóa rõ rệt. Nhóm xe dưới 1 tỉ sẽ tập trung vào HEV, trong khi nhóm xe cao cấp hơn và cận sang sẽ tập trung vào xe PHEV. Ví dụ, các mẫu xe HEV hiện nay của Toyota, Suzuki… Trong khi xe PHEV có bán khá cao như Kia Sorento, Kia Carnival, Jaecoo J7…
Tôi cho rằng đây cũng sẽ là cách làm của các thương hiệu Trung Quốc nếu muốn tăng doanh số, giúp đảm bảo kế hoạch kinh doanh trong tương lai.
Đối với xe điện, họ sẽ tiếp tục ở mức “cầm chừng” và cẩn trọng theo dõi phản ứng của thị trường. Quan trọng hơn, họ cần tìm cách để giải bài toán trạm sạc nếu muốn cạnh tranh với VinFast.
* “Làn gió” VinFast rất mạnh mẽ trong năm 2024. Năm 2025, liệu có làn gió nào đủ sức để khiến thị trường sôi động hơn hay không?
– Con đường mà VinFast đang vạch ra đối với thị trường xe thuần điện tại Việt Nam hiện tại khó để một hãng xe nào khác tại thời điểm này có thể làm lệch được quỹ đạo đó.
Bởi vì VinFast đang nắm trong tay thế mạnh trạm sạc, là “con át chủ bài” khó để các thương hiệu mới có thể lật đổ.
Trạm sạc là bài toán mà từ những thương hiệu hạng sang đến phổ thông đều không thể giải quyết được. Mặc dù các hãng có thể đáp ứng được nhu cầu khách hàng, giá bán cạnh tranh… nhưng vẫn không thể giải được bài toán trạm sạc.
Thứ hai, VinFast đã làm rất tốt trong việc nâng cao trải nghiệm khách hàng. Sản phẩm của VinFast đã tiếp cận được rất sâu rộng tới nhiều đối tượng khách hàng khác nhau.
Nhờ đó, hãng xe Việt đang dần xây dựng được nhu cầu chuyển đổi sang xe điện. Thậm chí, nhiều người chưa từng sở hữu ô tô vẫn sẵn sàng mua xe điện VinFast.
Vì thế, tôi nghĩ rằng trong năm 2025 và 2-3 năm tới, VinFast vẫn là thương hiệu chiếm thế thượng phong, dẫn dắt thị trường xe điện tại Việt Nam.
* Cảm ơn anh rất nhiều.
