Đề xuất 189 hành vi, nhóm hành vi trừ điểm bằng lái xe: Trừ, cộng điểm sao cho phù hợp?

Như Tuổi Trẻ Online thông tin: Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 được Quốc hội thông qua ngày 27-6 có một số quy định mới mà chủ phương tiện và người tham gia giao thông cần lưu ý. Trong đó có việc trừ, phục hồi điểm bằng lái xe đang được dư luận rất quan tâm.

Tài khoản bạn đọc Hà Đăng thắc mắc: “Trừ rồi thì bao lâu được phục hồi điểm?”.

Dưới đây là chia sẻ của tiến sĩ Phạm Sanh, chuyên gia về giao thông.

Thời điểm chín muồi để áp dụng

Việc trừ điểm giấy phép lái xe đã được thảo luận sôi nổi, nghiên cứu từ những năm 2000 và đến năm 2022 thí điểm bấm lỗ tại Hà Nội.

Đây là thời điểm chín muồi để áp dụng việc trừ điểm, phục hồi điểm bằng lái xe.

Với người được cấp bằng lái, việc cộng điểm, trừ điểm bằng lái chắc chắn bước đầu ai cũng cẩn thận suy tính kỹ với bảng điểm của mình.

Vì vậy họ chú ý hơn khi lái xe, không dám phóng nhanh vượt ẩu… Điều này cũng đồng nghĩa việc đi lại sẽ an toàn hơn.

Còn với các cơ quan quản lý giám sát giao thông, khi đưa ra đề xuất này đều đã thấy rõ hiệu quả của nó, đó là góp phần giảm vi phạm cũng như tai nạn giao thông.

Như vậy, cả người đi đường và cơ quan quản lý đều cùng chung một mục đích.

Việc trừ điểm bằng lái xe sẽ tác động tới hành vi, nâng cao ý thức của người tham gia giao thông, giúp cơ quan quản lý giám sát toàn diện quá trình chấp hành pháp luật của người lái xe.

Với những dữ liệu hiện nay đã có, cùng các điều kiện khả thi về khung pháp lý thì đã có thể thực hiện việc trừ, cộng điểm giấy phép lái xe.

Tuy nhiên, để duy trì hiệu quả của việc cộng điểm, trừ điểm bằng lái xe, phải có sự phối hợp giữa các biện pháp. Đặc biệt là xử phạt nặng, cả tiền, tước bằng và thậm chí ra tòa.

Ngoài ra, phải luôn theo dõi đánh giá để bổ sung điều chỉnh kịp thời các quy định pháp luật, phối hợp tốt giữa các đơn vị chức năng và phát huy sức mạnh cả cộng đồng, nối mạng các hệ thống giám sát trên đường, cảm ứng camera radar WiFi định vị GPS… về một trung tâm đầu mối lưu trữ, xử lý…

Những lỗi và loại xe cần trừ điểm cao

Như trên đã nói, vì đây là lần đầu chúng ta áp dụng, trong lúc các nước thế giới đã quá quen thuộc, nên không tránh khỏi các khó khăn thách thức nhất định, đặc biệt các quy định pháp lý và cơ chế tổ chức thực hiện trong giai đoạn chuẩn bị.

Xem qua dự thảo nghị định hướng dẫn, chúng ta thấy rõ việc này không đơn giản với 189 vi phạm bị trừ điểm nằm rải rác trong 51 điều, với 6 dạng trừ điểm: 2, 3, 6, 10 và 12 điểm.

Để việc trừ điểm giấy phép lái xe hiệu quả, tôi có 10 góp ý sau đây:

Đầu tiên, nên chia nhóm và đánh mã số, để dễ nhận dạng và thao tác xử lý trên máy sau này.

Thứ hai, ngoài các vi phạm trừ điểm, phải có quy định những sơ suất chỉ cần nhắc nhở không bị trừ điểm như hư đèn chiếu hậu, chở đổ…

Thứ ba, vi phạm do nồng độ cồn hay chất kích thích ma túy phải xử thật nặng, thu hồi tước bằng, không nên chia quá nhiều mức độ. 

Thứ tư, ngoài trừ điểm, nên có thêm cộng điểm khi không vi phạm trong một thời gian nào đó.

Thứ năm, tăng trừ điểm với một số phương tiện như xe khách đường dài, tải nặng, container, buýt trường học, vi phạm nhiều lần cùng lỗi, lỗi dễ vi phạm như vượt đèn đỏ, lấn làn, vượt tốc độ giới hạn trên cao tốc, vô tình hay cố ý…

Thứ sáu, có cách khuyến khích những người cung cấp thông tin vi phạm, học thêm các lớp bồi dưỡng pháp luật, kỹ năng lái xe.

Thứ bảy, cần giải thích rõ khái niệm, trừ điểm không phải là phạt vi phạm hành chính, và trừ điểm không tước bằng. Các nước trừ điểm chính là phạt, nhiều vi phạm bị trừ điểm còn phải ra trước tòa; trừ điểm vẫn có thể bị cả thu hồi hay tước bằng tùy mức độ nghiêm trọng vi phạm.

Thứ tám, kết nối trừ điểm hay hồ sơ lái xe với bảo hiểm và việc làm, để nâng cao tính răn đe.

Thứ chín, xây dựng cơ chế phối hợp giữa hai ngành giao thông và công an, giữa các lực lượng trong ngành.

Thứ mười, chuẩn bị con người, công nghệ thiết bị phần mềm và đảm bảo tính bảo mật thông tin cá nhân.