Việt Nam nằm trong số 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới – Ảnh: TỰ TRUNG
Đề xuất giữ nguyên thuế 75% và bổ sung thuế tuyệt đối
Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi đang được lấy ý kiến, Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá rất cao. Ngoài thuế theo tỉ lệ như hiện nay, thuốc lá sẽ chịu thêm thuế tuyệt đối nữa.
Theo Bộ Tài chính, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá hiện là 75%. Tuy nhiên, Tổ chức Y tế thế giới đánh giá tỉ lệ thuế thuốc lá trên giá bán chỉ chiếm 38,8% nên giá bán thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp so với các nước như Singapore là 69%, Thái Lan là 70%…
Tỉ lệ người hút thuốc lá ở độ tuổi trưởng thành khá cao, chiếm trên 42%.
Để đảm bảo sức khỏe cộng đồng và giảm lượng tiêu thụ thuốc lá, Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế tiêu thụ đối với thuốc lá.
Theo đó, trong dự thảo Luật Thuế tiêu thụ sửa đổi, Bộ Tài chính đề xuất hai phương án.
Phương án 1: năm 2026 vẫn giữ nguyên mức 75% và bổ sung 2.000 đồng/bao. Từ năm 2027 – 2030, mỗi năm thuế tăng thêm 2.000 đồng/bao. Đến năm 2030, mức thuế tuyệt đối là 10.000 đồng/bao.
Phương án 2: năm 2026 khi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi chính thức có hiệu lực, cùng với việc giữ nguyên tỉ lệ tính thuế 75% trên giá bán như hiện nay, mức thuế tuyệt đối với thuốc lá là 5.000 đồng/bao.
Mỗi năm sau tăng thêm 1.000 đồng/bao. Đến năm 2030, thuế tăng lên 10.000 đồng/ bao.
Để giảm lượng tiêu thụ đối với thuốc lá, Bộ Tài chính nghiêng về phương án 2.
Thông tin về tác hại của thuốc lá, ông Nguyễn Như Quỳnh – viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách tài chính – cho hay Việt Nam nằm trong số 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới.
Cả nước có khoảng 15,3 triệu người hút và 33 triệu người bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động. Mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá.
Nên cân nhắc mức tăng thuế thuốc lá và lộ trình áp dụng
Phát biểu tại hội thảo bàn về thuế tiêu thụ đối với thuốc lá vừa được Hội tư vấn Thuế Việt Nam tổ chức, ông Nguyễn Chí Nhân – tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam – cho rằng cả hai phương án mà Bộ Tài chính đề xuất quá đột ngột với doanh nghiệp. Điều này sẽ tác động tiêu cực đến ngành thuốc lá.
Do vậy ông Nhân đề xuất mức tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá vào năm 2026 là 1.000 đồng/bao. Mỗi năm sau tăng 500 đồng/ bao và đến 2030 là 3.000 đồng/ bao.
Bà Đinh Thị Quỳnh Vân – Chủ tịch PwC Việt Nam – cho biết thị phần thuốc lá hợp pháp phân khúc giá rẻ chiếm 75%. Vậy điều gì xảy ra nếu Việt Nam tăng thuế mạnh đối với thuốc lá?
“Nguy cơ thuốc lá lậu sẽ gia tăng sau khi tăng mạnh thuế đối với thuốc lá. Đây không phải là vấn đề của riêng Việt Nam. Do vậy, Bộ Tài chính cần đánh giá cẩn trọng để có lộ trình tăng thuế phù hợp với mức thị trường dần dần chấp nhận được.
Bên cạnh việc tăng thuế, cơ quan chức năng cần áp dụng biện pháp chống buôn lậu đối với thuốc lá cho hiệu quả hơn” – bà Vân khuyến cáo và nêu kinh nghiệm nước Anh, Đức, Malayxia… đã tăng thuế khá cao với thuốc lá.
Sau khi tăng thuế, lượng tiêu thụ thuốc lá hợp pháp giảm mạnh nhưng thuốc lá bất hợp pháp gia tăng. Nạn buôn lậu thuốc lá trở nên trầm trọng.
Chia sẻ với các ý kiến trên, bà Nguyễn Thị Cúc – chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam – góp ý Bộ Tài chính cần nghiên cứu một cách thận trọng phương án, lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá.
Theo bà, mức tăng thuế cần đảm bảo hài hòa giữa lợi ích sức khỏe cộng đồng, ổn định sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và ngân sách của nhà nước.
