Màn ‘trưng cầu’ về lạm phát của bà Harris

Đại hội toàn quốc của Đảng Dân chủ năm nay diễn ra từ ngày 19 tới 22-8 tại thành phố Chicago (bang lllinois), nơi gần 50.000 khách mời sẽ tham dự, trong đó bao gồm khoảng 4.000 đại biểu. 

Đây là thời điểm Phó tổng thống Kamala Harris cùng Thống đốc Tim Walz (bang Minnesota) chính thức nhận đề cử ứng viên tổng thống và phó tổng thống.

Vực dậy

Đảng Dân chủ bước vào đại hội toàn quốc lần này với nhiều lạc quan. Một số cuộc thăm dò gần nhất cho thấy bà Harris nhận tỉ lệ ủng hộ cao hơn ông Donald Trump – ứng viên được đề cử của Đảng Cộng hòa.

Đó là sự khác biệt khó tin so với cách đây một tháng, khi Đảng Dân chủ rơi vào tình trạng hoang mang, chia rẽ từ việc Tổng thống Joe Biden tự nguyện rút khỏi chiến dịch tranh cử sau màn tranh luận bị đánh giá thất bại trước ông Trump. Trong thời gian gấp rút, không nhiều người nghĩ sự thay thế bất đắc dĩ ở vị trí đề cử của đảng này lại chứng kiến tín hiệu tốt như vậy.

Về tổng quan, Đảng Dân chủ hy vọng thể hiện sự đoàn kết và ủng hộ hoàn toàn cặp Harris – Walz. Với chủ đề “Vì nhân dân, vì tương lai chúng ta”, đại hội lần này sẽ cố gắng nhấn mạnh cặp ứng viên Harris – Walz là lựa chọn tốt nhất cho lợi ích của người dân Mỹ cũng như tương lai và sự tự do của họ. 

Và để làm được điều đó, không khó hiểu khi việc chỉ trích ông Trump và ứng viên phó tổng thống J. D. Vance của Đảng Cộng hòa cũng là một phần quan trọng suốt đại hội này.

“Cuộc bầu cử này là sự lựa chọn giữa hai tầm nhìn kinh tế rất khác biệt cho nước Mỹ: Donald Trump – người nhìn thế giới từ câu lạc bộ Mar-a-Lago; và Joe Biden – người nhìn nó từ bàn bếp ở Scranton như những người ông từng lớn lên cùng” – văn bản về chương trình nghị sự của Đảng Dân chủ viết.

Hôm 18-8, Đảng Dân chủ đã công bố tài liệu dài 90 trang về các ưu tiên chính sách nêu trên. Văn bản ấy đã được viết và bỏ phiếu trước cả lúc Tổng thống Biden rời đường đua. Nhìn chung, ngoài một số khác biệt nhỏ, chiến dịch Harris – Walz lần này gần như giữ lại toàn bộ chính sách của ông Biden.

Ba thử thách

Hội nghị toàn quốc là sự kiện lớn trước bầu cử và là nơi cử tri Mỹ có cái nhìn đầu tiên về cặp ứng viên Harris – Walz. Điều này biến Chicago trở thành sân khấu hoàn hảo cho màn “thay da đổi thịt” của Đảng Dân chủ, song cũng chứa ba thách thức nổi bật.

Thứ nhất, khá đơn giản, Đảng Cộng hòa cũng chạy một loạt chương trình song song để chỉ trích hoặc ít nhất phân tán sự chú ý dành cho những ngày hội của đối thủ.

Thứ hai, về đối ngoại, sự kiện này rơi trúng những bế tắc trong việc đàm phán lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza. Những đại biểu “chưa cam kết”, vốn ủng hộ Palestine, sẽ chất vấn các ứng viên về việc giải cứu con tin đang bị Hamas giữ, cũng như tình hình nhân đạo tại Gaza – nơi số người chết vì cuộc chiến Israel – Hamas đã lên đến hơn 40.000. 

Phía bên ngoài hội trường sẽ là các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine. Theo Hãng tin AP, bà Harris hy vọng tránh tình trạng sao nhãng và người biểu tình sẽ không phủ bóng chương trình nghị sự chính thức.

Thứ ba, cũng là thử thách khó khăn nhất: lạm phát. Dưới thời Biden – Harris, giá tạp hóa đã tăng tới 21%, một phần trong đợt lạm phát khiến giá cả tổng thể tăng 19%. Nhiều người Mỹ đã không hài lòng về tình hình kinh tế vì lương tăng không nhanh như vậy.

Tâm điểm tranh cãi có thể nằm ở kế hoạch cấm các doanh nghiệp tăng giá (cắt cổ) của bà Harris. Nhiều đảng viên Đảng Dân chủ ủng hộ kế hoạch kinh tế của bà Harris về mặt tổng thể, trong đó nhấn vào cam kết giảm chi phí cho người Mỹ cũng như hỗ trợ tầng lớp trung lưu. Tuy nhiên không nhiều người bày tỏ sự tán thành hoàn toàn đối với kế hoạch chống “thổi giá” nêu trên.

Thực tế, bà Harris và một số tiểu bang đổ lỗi cho lòng tham của doanh nghiệp về việc tăng giá. Nhưng trong mắt nhiều chuyên gia kinh tế, tình trạng lạm phát là điều không thể tránh khỏi, bao gồm những quyết sách của chính phủ như chi tiêu công thời đại dịch COVID-19. Về kinh tế, khi được “bơm tiền” người dân có thể chấp nhận mua nhiều hơn kể cả khi tăng giá.

Kế hoạch cấm “thổi giá” của bà Harris đã gặp phải chỉ trích từ chính các tờ báo vốn ủng hộ Đảng Dân chủ và không thích ông Trump. Đơn giản với đa số chuyên gia trong lĩnh vực, sự can thiệp này không có ý nghĩa về mặt kinh tế và hành động của bà Harris thực chất tạo ra nhiều vấn đề hơn là giải quyết nó.

Đài CNN dẫn lập luận của Gavin Roberts (ĐH bang Weber) rằng chỉ cần giữ nguyên cho thị trường tự vận hành, nhiều công ty sẽ thấy món lợi từ tăng giá để gia nhập cuộc chơi và càng đông người thì cạnh tranh sẽ tăng khiến giá tự giảm.

Ngay cả Jason Furman, nhà kinh tế học hàng đầu trong chính quyền cựu tổng thống Barack Obama (Đảng Dân chủ), cũng nói thẳng với tờ New York Times: “Đây là chính sách không có ý nghĩa và tôi cho rằng hy vọng lớn nhất ở đây là sau cùng đó chỉ là lời nói suông chứ không đi vào thực tế”.

Báo chí không ưa ông Trump đã nói vậy, phe Cộng hòa lại càng có động lực để tấn công vào thành tích kinh tế của nhiệm kỳ Biden – Harris. Hội nghị toàn quốc lần này có thể là “cuộc trưng cầu” cho cách giải quyết của bà Harris.

Sáng kiến kinh tế của bà Harris có gì?

Ngày 16-8 (giờ Mỹ) tại bang Bắc Carolina, Phó tổng thống Kamala Harris đã công bố chương trình hành động về kinh tế nếu bà đắc cử tổng thống nhiệm kỳ mới.